Prof. TREUB's critiek op de sociaal-demokratie en het economisch standpunt der Vrijz.-demokratische partij

sufferige groepen van arbeiders en gewoonlijk niet verziende micldenstands-groepjes, eenigen vat. De „zelfstandige middenstand” — het is immers door Prof. Treub met de feiten aangetoond — is niet verdwenen en verdwijnt ook niet. Leve dus de partij die dien middenstand in stand houdt!

Wat, om te besluiten, den arbeiders aangaat, die van eene partij in den tegenwoordigen tijd nog wat anders verlangen dan vage leuzen, economische programma’s afkomstig uit zulk een politieke „allemans gading” ; die naar eene vaste richting, zoowel voor het tegenwoordige als voor de naaste toekomst verlangen, ik kan omtrent het verschil tusschen hen en den heer Treub en zijne vrijzinnige demokraten, niet beter doen, dan de woorden aanhalen, die eenmaal de groote Dichte, anderen dan vrijz.-demokraten zeker, maar niet veel van hen in principe verschillenden, toeriep: b

„Waarin het eigenlijke strijdpunt tusschen U en ons ligt, w⁷il ik wel zeggen. Gij wilt wel is waar niet heelemaal met het verstand, maar ook niet geheel en al, met uwen ouden weldadigen vriend den sleur, op gespannen voet komen te staan. Gij moogt wel heel graag een beetje verstandig handelen, maar om ’s hemels wil, niet geheel en al. Gij blijft erbij: onze philosophische grondstellingen laten zich niet uit ’t leven afleiden, onze theoriën zijn in de werkelijkheid niet uitvoerbaar. Zulks meent gij evenwel toch maar alleen onder de voor waarde, dat alles zoo zal blijven zooals het thans is. Wie zegt u dan toch dat alles zoo zal blijven? Maar wat heeft U dan tot uw verbeteren en tot uw knoeien, tot het zetten van nieuwe lappen op het oude, versleten kleed, tot uw wasschen van het lijf, zonder de huid nat te maken, aangezet? .... Wie heelt het ooit geloochend, dat de machine daardoor geheel zou ophouden dienst te doen, dat de scheuren zich vergrooten, dat de moor wel een moor zal blijven? Zullen wij er de schuld ¹

¹

„Uëber die franzöischo lïevolution”. Inleiding Fichte's samwtïiche Werke, uitgave van 1845.