Het Anarchisme in de Arbeidersbeweging

26

disch dienen ^lle als gelijken te worden beschouwd. Natuurlek beslist de machtspositie der heerschende klasse, maar in zooverre als de maatschappij nu eenmaal niet een losse verzameling menschen is, maar een door de banden van produktie en ruil en een zekere, in de geschiedenis zich verwerkelijkende menscheljjke solidariteit samengeweven en op de vervulling van elkanders behoeften aangewezen, natuurlijke associatie, moet de politieke staat in de individuen, die tot hem behooren, in de eerste plaats menschen erkennen.

Hieruit dus .ontstond in den boezem der burgerklasse zelve de tegenstelling tusschen maatschappij ^en staat. Een tegenstelling, die bij de verschillende engelsche staatsrechtslee-raren uit ,het begin van de 17e eeuw voorkwam, niet minder als bij de ideologen die, zooals William Godwin (1756—1836), den ganschen staat liefst zagen af geschaft; maar die bij de burgerlijken alleen piaar zoover ging, dat zij den staat in zijn werking tot de allerbescheidenste rol teruggebracht wenschten te zien: de bewaking van den particulieren eigendom. Of gelijk Lassalle het zoo drastisch mogelijk zeide: de staat als politieagent en als nachtwacht!

De gansche burgerlijke opvatting van toen was dat de staat een noodzakelijk kwaad was; hare geleerden gingen steeds van de burgerlijke concurrentie uit, namelijk dat de menschen tegen elkander vechten om het grootste brok. Het „bellum omnium in omnes” („de strijd van allen tegen allen”), dat was in den grond van de zaak het burgerlijke uitgangspunt in de beschouwing van de verhouding van het individu tot de gemeenschap, zooals dit reeds door den engelschen staatsphilosoof Thomas Hobbes (1588) ge-leeraard was. Deze zag evenwel in den absolutistischen staat, met een allesbebeersehend vorst aan de spits, de eenige oplossing om een gemeenschapswezen als het burgerljjk-kapitalistische in stand te houden.

Doch deze beschouwing is typisch voor de burgerlijke opvatting gebleven, die dan ook tot ver in de vorige eeuw de leer verkondigde, dat elkeen maar voor zichzelf moest weten hoe hij door de wereld kwam. Het „zelf-help” werd toen de levensleer van elk rechtgeaard bourgeois en dit zou nog minder geweest zijn, ware het niet dat deze bur-germanstheorie de ondergrond van een gansch stelsel werd,