Karl Marx en zijne voorgangers

i

— 37 —

industrieel; de regeering fëodaal. Terwijl de bankiers van alle landen, den gouvernementen het crediet van de industrie tegen hoogen interest verkoopend en zich verheffend op de puinhoopen van de ineengeslagen leenheerschappij, den toestand van onderworpenheid van voren af aan zijn gaan bevestigen. Nevens hen verheft zich eene eigenaardige klasse, die zich tusschen beide klassen in stelt; beiden dienend, maar die den eene in haar ziel vijandig is, terwijl zij de andere beheerschend, beiden in stand houdt. Dat is de klasse der „Legistes”, waaronder speciaal de advokaten behooren. Zij vormen met de bankheeren tezamen, eene middelklasse en zijn de eigenlijke „liberalen,” die tegenover de „Industrieeleen” staan. Men vergist zich zéér, zegt de Saint-Simon, wanneer men beide voor identiek houdt; integendeel is het liberalisme van eerstgenoemde klasse, niets als een verkapt egoïsme en de leuze van hunne leiders tegenover het gouvernement, komt op niets anders neer, dan op het „öte-toi de 14, que je m’y mette!” („Verwijder u van deze plaats, opdat ik mij er neder kunne zetten!”)

De ware grondzuilen van het eeuwigdurend welzijn der men-schelijke maatschappij, zijn de industriëelen. „Want,” zoo roept hij uit, „het is duidelijk, dat de industrieele heerschappij die is, welke den menschen de grootste som van algemeene en indus-dueele vrijheid kan geven en dat zij alleen aan de moraal de grootste macht in de samenleving kan verzekeren. Het is verder duidelijk, dat de samenleving van-uit de feodale heerschappij naar die der industrieele, niet kan worden overgeleid, door het bloote zakenleven van het bestuur; beiden staan diametraal tegenover elkander. De eerste wil de grootst mogelijke ongelijkheid onder de menschen, het laatste, het industrieele systeem, is gebouwd op de grootste mogelijke gelijkheid van de menschen.

„Daarom moet het rijk van de industrie a priori gekend worden en deze „catechismis,” is het bewijs, dat de menschelijke geest zich reeds tot die hoogte opgewerkt heeft. Wat is evenwel de kracht eens gewonen ondernemers anders dan de eenheid?. Daarom moet de goddelijke, zoowel als de menschelijke moraal, den meest uitstekenden geesten aan het werk stellen; het industrieele systeem in zijn onderdeelen bloot leggen en de indus-trieelen zelven opeischen zich, ter verwerkelijking kunnen roeping te vereenigen.”

Dit is, in ’tkort, de inhoud van de „Catéchisme des Industriels.” De Saint-Simon is de eerste, die naar de innerlijke wetten van de samenleving en de wetten welke haar besturen en op hare vorming en gestalte van invloed zijn, heeft opgespoord; die hare verschillende gestalten heeft blootgelegd en