Karl Marx en zijne voorgangers

— 275 —

van den arbeid en de verdere verandering van den bodem en andere produktiemiddelen in maatschappelijk uitgebnitte, dus gemeenschappelijke produktiemiddelen. daarvandaan ook de verdere onteigening van den privaatbezitters, eenen nieuwen vorm. Wat thans onteigend moet worden, is niet langer meer de, zijn bedrijf zelf uitoefenenden arbeider, maar liet is de vele-arbei-ders-exploiteerende kapitalist!

Deze onteigening voltrekt zich, door de werking van de im-mannente wetten der kapitalistische productiewijze-zelf: door de centralisatie der kapitalen. Eén kapitalist slaat er velen dood. Hand-aan-hand met deze centralisatie, of expropriatie van vele kapitalisten door weinigen, ontwikkelt zich de coöperatieve vorm van het arbeidsproces, op steeds stijgender ontwikkelings-trap; de bewuste, technische toepassing van de wetenschap; de planmatige uitbuiting van de aarde; de revolutioneering van de arbeidsmiddelen, in slechts gemeenschappelijk te gebruiken arbeidsmiddelen, de economiseering van alle produktiemiddelen, door hun gebruik als produktiemiddelen van gecombineerden maatschappelijken arbeid; de omslingering van alle volken in het net van de wereldmarkt, en daarmede, het internationale karakter van het kapitalistische régime. Met het gestadig afnemende aantal kapitaal-magnaten, welke alle voordeelen van dit omwentelingsproces usurpeeren en monopoliseeren, groeien de massa van ellende en van verdrukking, de knechtschap, de ontaarding en de uitbuiting aan, maar óók de opstand daartegen, van de steeds aanzwellende en door het mechanisme van het kapitalistisch produktieproces-zelf, geschoolde, vereenigde en georganiseerde arbeidersklasse. Het kapitaal-monopolie wordt tot een band voor de produktiewijze, die met en onder haar is opgebloeid. De centralisatie der produktiemiddelen en de socia-liseering van den arbeid, bereiken een punt, waarop zij onverdragelijk worden met dit hun kapitalisch omhulsel. Dat springt dan uiteen. Het uur der kapitalistische productiewijze heeft dan geslagen. De onteigenaars worden onteigend.

De, uit de kapitalistische produktiewijze voortkomende kapitalistische toeeigeningswijze, de kapitalistische eigendom dus, is de eerste negatie van het individueele, op eigen-arbeid gebaseerde, privaat-eigendom. Maar de kapitalistische produktiewijze, brengt met de noodzakelijkheid van een natuurproces, hare eigene negatie voort. Er is dus hier negatie van de negatie. Deze herstelt niet het privaat-eigendom, maar wel het individueele eigendom weder, op dengrondslag van het door de kapitalistische aera veroverde: de coöperatieve arbeid en het gemeenschappelijk bezit van de aarde