Karl Marx en zijne voorgangers

HOOFDSTUK X.

Zagen wij tot nog toe, hoe het kapitaal zijn eigen bestaansvoorwaarden, steeds van voren af aan, op nieuw voortbrengt, het is ons tevens duidelijk geworden, dat er oorspronkelijk voorwaarden aanwezig moeten geweest zijn, waaronder dit zich kon ontwikkelen, tot het moderne kapitalisme dat wij kennen.

Het vierentwintigste hoofdstuk van Bd. I van „Das Kapital” bevat een uitvoerig onderzoek van buitengewone historische waarde; dit hoofdstuk is getiteld: „De zoogenaamde oorspronkelijke akkumulatie”. Marx wendt zich daarin tegelijkertijd, polemisch tegen de officieele staathuishoudkunde en tegen hare beschouwing van den oorsprong van het moderne kapitalisme.

„De geheimen van de oorspronkelijke akkumulatie,” zoo is de eerste paragraaf van dit klassieke hoofdstuk genoemd, die aldus aanvangt:

„Men heeft gezien hoe geld tot kapitaal wordt; door kapitaal tot méérwaarde en uit die méérwaarde, meer kapitaal gemaakt wordt. Intusschen heeft de akkumulatie van het kapitaal de méérwaarde tot voorwaarde, de méérwaarde op haren beurt, de kapitalistische produktiewijze, deze heeft evenwel het aanwezig zijn van grootere massa’s van kapitaal en van arbeidskracht, in handen van warenproducenten tot voorwaarde. Deze geheele beweging nu, schijnt aldus te draaien in een vicieusen cirkel, waar wij alleen kunnen uitkomen, wanneer wij eene, — aan de kapitalistische akkumulatie voorafgaande — „oorspronkelijke” akkumulatie, („preciousaccumu-lation” volgens Ad. Smith), veronderstellen; eene akkumulatie, welke niet het resultaat, van de kapitalistische produktiewijze, maar alleen maar, haar uitgangspunt vormt.