Karl Marx en zijne voorgangers

— 221

over zich vindt en hem uitbuit, tot het doel van de produktie van waren, eerst d&n neemt dit produktiemiddel, het specifieke karakter van kapitaal aan. En dit is op groote schaal eerst geschied, aan het einde van de 15% en aan het begin van de 16® eeuw.”

De voortbrenging der meerwaadre.

Nemen wij, om de produktie van de meerwaarde met een voorbeeld aanschouwelijk te maken, eens het volgende geval. De heer Jansen, industrieel, richt zich in. Zijn vader stelt een groot kapitaal ter zijner beschikking. Hij richt een katoenspinnerij op, neemt een technisch- en een handelsdirekteur aan, die het gansche bedrijf inrichten en leiden en de inkoop van katoen, de aanschaffing van machines, de aanstelling van arbeiders enz. bezorgen. De katoen wordt in de fabriek versponnen tot garen en deze wordt, door middel van reizigers etc., van de hand gezet.

De heer Jansen nu, men lette er wel op, heeft daarmede niet waren tegen waren geruild, door middel van de waar geld, maar hij had oorspronkelijk geld, hij heeft dit uitgegeven om waren te koopen (fabriek, inrichting, ruwprodukten, arbeidskrachten,) en dan verkoopt hij weder zijn waren, om ze wederom tot geld te doen worden. De ruilformule is hier niet: W—G—W, maar is hier:

Geld—Waar—Geld.

(G-W-G.)

Hij heeft zijn geld in warenanngezet en hij zet zijn waren weder in geld om. Waarom doet hij dat? Dat doet hij om winst te maken; het geld dat in des heeren Jansen’s brandkast terugkomt, moet méér zijn dan dat wat er uit ging. Anders zou de heer Jansen een gek geweest zijn, om zijn geld in de circulatie te zenden. Maar het was des heeren Jansen’s doel niet, om het als een schat enkel te laten liggen, maar om het als kapitaal te laten fungeeren, het te laten broeden dus.

Alle waren die hij evenwel koopt (ruwprodukten, machines enz.), moet hij naar hunne waarde betalen, bijgevolg zijn winst zal daardoor niet vermeerderen. Maar de arbeidskracht der arbeiders die in zijnen dienst zijn, betaalt hij niet naar hare waarde. Nemen wij daartoe, nog eens het voorbeeld op en werken wij het verder uit. Een arbeider verspint in 6 uren, 10 pond ruw-katoen tot garen. In deze 10 pond garen steekt, nevens den zesurigen arbeid, ook