Karl Marx en zijne voorgangers

— 215 —

van den arbeid, maakt zijnen arbeid evenzoo éénzijdig, als zij zijne behoeften véélzijdig maakt. Maar juist daarom, doet het produkt voor hem slechts als ruilwaarde dienst. Algemeen maatschappelijk geldige aequivalentvorm, bezit het alleen slechts in het geld en dat geld bevindt zich in eens andermans zak. Om het eruit te krijgen, moet de Waar voor alles dus gebruikswaarde voor den geldbezitter hebben, de aan haar ten koste gelegden arbeid dus in maatschappelijk-nuttigen vorm er aan besteed zijn of zich in het verband van de maatschappelijke verdeeling van den arbeid kunnen handhaven. Maar die verdeeling van den arbeid, is een uit de natuur voortkomend produktie-organisme, welker draden gesponnen worden, achter den rug van den warenproducent om, en die zich aldaar voortweven. Wellicht is de Waar, produkt van eene nieuwe arbeidsmethode, die aan eene nieuw opgekomen behoefte bevrediging zoekt te geven, of op eigen gelegenheid, deze behoefte eerst te voorschijn roepen wil. Gisteren nog een funktie, onder de vele funkties van een en dezelfde warenproducent, rukt zich eene bijzondere arbeidsverrichting heden wellicht los van deze samenhang, verzelfstandigt zich en zendt juist deswegens, haar deelprodukt als zelfstandige Waar ter markt.....

„Onze warenbezitters bespeuren daaruit, dat dezelfde verdeeling van den arbeid, welke hen tot onafhankelijke particuliere voortbrengers, het maatschappelijke produktieproces en zijne verhoudingen in dit proces van hen-zelf afhankelijk maakt; dat de onafhankelijkheid der personen van elkander, zich vervolkoment, in een systeem van alzijdige zakelijke afhankelijkheid van elkander.

De verdeeling van den arbeid verandert het arbeidsprodukt in een Waar en maakt daarmede zijne verandering in Geld tot eene noodzakelijkheid.”

„Wij kennen tot dusver geenerlei economische verhouding der menschen” gaat Marx voort, „buiten dat van warenbezitters, een verhouding, waarin zij vreemde arbeidsprodukten zich toeëigenen, doordien zij eigene van zich vervreemden. De eene warenbezitter kan derhalve, den andere dan ook slechts als geldbezitter tegemoet treden, hetzij omdat zijn arbeidsprodukt van nature den geldvorm bezit, dus geldmateriaal is, goud enz., hetzij omdat zijn eigene waar reeds van huid veranderd is en haar oorspron-kelijken gebruiksvorm afgestroopt heeft. Ten einde als geld te kunnen funktioneeren, moet het goud natuurlijk een zeker punt hebben, van waaruit het op de warenmarkt op kan treden. Dit punt ligt in zijne produktiebron, waar het zich, als onmiddellijk arbeidsprodukt, met een ander arbeidsprodukt van dezelfde waarde kan doen ruilen. Maar van af dit oogenblik, stelt het gedurig ge-