Karl Marx en zijne voorgangers

— 213 —

De uitdrukking eener waar in geldwaar, is de geldvorm der waar of haren prijs. Dit laatste, is dus de tweede funktie van het geld, n.1. de maatstaf van de prijzen te zijn. Als waardemeter zet het geld de waarde der waren om, in bepaalde, aanschouwelijke hoeveelheden gelds. Als maatstaf van de prijzen, meet het de verschillende hoeveelheden gelds aan ééne bepaalde hoeveelheid goud, die als munteenheid aangenomen wordt, bijv.: een pond goud.

Het verschil is dus, dat de prijs de geldnaam voor de waarde-grootte der waren is, maar tegelijkertijd óók de uitdrukking is van de ruilverhouding der waar met de geldwaar, het goud of het zilver. De waarde evenwel, kan nooit op zich zelf, voor zich alleen te voorschijn komen en niet van de waar geabstraheerd worden, maar zit steeds, aan de ruilverhouding met andere waren vast. Hierdoor is dus eene afwijking mogelijk geworden, tusschen den prijs van de waren en hunne waarde-grootte, gelijk die dan ook in de werkelijkheid steeds voorkomt. De balans van het verschil tusschen beiden schept de kapitalistische concurrentie. Met de volgende woorden van Engels is dit duidelijk te maken: „In de huidige kapitalistische maatschappij, produceert elke industrieele kapitalist op eigen hand, wat, hoe- en zooveel, hij wil. De maatschappelijke behoefte evenwel, blijft voor hem eene onbekende grootte, zoowel wat de kwaliteit en de soort van de benoodigde voorwerpen, als de kwantiteit daarvan aangaat. Wat heden niet snel genoeg geleverd kan worden, wordt in den tegenwoordigen tijd, wordt morgen, verre boven de vraag aangeboden. In weerwil daarvan, wordt ten slotte toch in de behoefte, hetzij slecht of goed, hoe ’t ook zij voorzien, en de prodüktie richt zich in het algemeen genomen, ten slotte toch op de benoodigde voorwerpen. Hoe komt nu hier de verevening van die tegenspraken tot stand? Door de concurrentie. En hoe speelt de concurrentie deze oplossing klaar ? Eenvoudig, doordien zij de naar soort of hoeveelheid, voor het oogenblikkelijk maatschappelijk verbruik niet benoodigde waren, ontwaardigt, d. w. z. beneden hunne arbeidswaarde doet dalen, en langs dezen omweg den producenten het voelbaar maakt, dat zij óf onbruikbare, óf op-zich-zelf bruikbare artikelen in eene onbruikbare, overtollige hoeveelheid voortgebracht hebben. Hieruit spruit dus tweeërlei voort:

Ten eerste, dat de voortdurende afwijkingen der warenprijzen van de warenwaarde, de noodzakelijke voorwaarden zijn, waaronder en waardoor alleen, de warenwaarde haar bestaan kan erlangen. Alleen door de schommelingen van de concurrentie en