Karl Marx en zijne voorgangers

— 206 —

communistisclien grondslag ingericht gemeenschapswezen, zooals die der oude indische dorpsgemeenten. Ja, er zijn gebruikswaarden die niet eens arbeids-produkten zijn, zooals bijv. de vruchten van een oerwoud, water van een vloed enz. enz. Maar, er kan geen Waar bestaan die niet gebruikswaarde heeft.

Doordien de waren worden wat zij zijn en waartoe zij bestemd zijn, verkrijgen zij een tweede eigenschap, die van te worden geruild: hunne ruilwaarde dus. De verhouding waarin zich de waren tegen elkander doen ruilen, wordt door hunne waarde bepaald.”

Wij hebben hier niet met abstrakte begrippen van waarde van een of ander te doen. Wij hebben hier de waar als maatschappelijk ding, wier produktie aan bepaalde maatschappelijke verhoudingen en voorwaarden en aan de aanwezigheid van bepaalde maatschappelijke krachten is gebonden.

Wat bepaalt dus de waarde dier Waar? De waarde der Waar is «iet gelijk aan haren prijs. De laatste is alleen maar hare ruilwaarde in geld uitgedrukt. Daardoor kan dus, als gezamenlijke produkten van menschelijken arbeid, hunne waarde niet worden uitgemaakt. Als gebruikswaarden worden zij slechts daarom tegen elkander geruild, omdat zij juist verschillende, niet-gemeen-schappelijke, natuurlijke eigenschappen hebben, die wel de beweegredenen tot hunnen ruil, maar in geen geval de verhouding van dien ruil, bepalen kunnen.

Het raadsel laat zich slechts op lossen zegt Marx, wanneer men de algemeene eigenschap der waren heeft ontdekt, n.1. deze, dat zij arbeidsprodukten, d. w. z. produkten van menschelijken arbeid iieberhaupt zijn.

En Waar heeft dus daardoor waarde, omdat in haar, mensche-lijke arbeid ueberhaupt, is, neêrgelegd.

Die waarde-grootte van de waren, hoe is die nu te meten? De waarde-meter daarvan, is de hoeveelheid van de waarde-vormingdie zij in zich bevatten, van den menschelijken arbeid die in haar is gekristallyseerd. En deze hoeveveelheid kan op haren beurt, door niets anders gemeten worden, dan door den arbeidstijd die er noodig was, om de Waar voort te brengen.

Maar niet den individueelen arbeidstijd. Immers dan zou, hoe luier een arbeider was, zooveel te meer waarde zijnen arbeid hebben. Deze arbeidstijd laat zich, volgens Marx, niet anders opvatten dan als eene maatschappelijke faktor van de voortbrenging. In eene bepaalde samenleving zijn deze voorwaarden eveneens gegevene en bepaalde; blijven zij aan elkander gelijk, dan blijft ook de in de produktie eener Waar neêrgelegde