Karl Marx en zijne voorgangers

— 186 —

De bourgeoisie trekt, door eene snelle verbetering van alle produktieinstrumenten, door de oneindig vergemakkelijkte com* munikaties, alle, — ook de barbaarsche — naties, binnen den kring harer beschaving. De goedkoope prijzen harer waren, zijn de zware artillerie, waarmede zij alle chineesche muren platschiet, waarmede zij den hardnekldgsten vreemdenhaat der Barbaren tot capitulatie dwingt. Zij dwingt alle naties, de produktiewijze der bourgeoisie zich eigen te maken, willen deze niet te gronde gaan; zij dwingt ze, deze zoogenaamde beschaving bij zich-zelf intevoeren, d. w. z. bourgeois te worden. In een woord, zij schept zich een eigen wereld, naar haar eigen beeld.

De bourgeoisie heeft het platte land onderworpen aan de heerschappij van de steden. Zij heeft enorme steden geschapen. Zij heeft het getal van de stedelijke bevolking, tegenover dat van het land in hoogen graad doen toenemen en een beduidend deel van de bevolking aan het idealisme van het landleven onttrokken. Gelijk zij het land van de stad, zoo heeft zij de barbaarsche en half-barbaarsche landen van de beschaafde, de boerenvolkeren van de bourgeoisvolkeren, het Oosten van het Westen afhankelijk gemaakt.

De bourgeoisie heft meer en meer de versplintering van de produktiemiddelen, van het bezit en van de bevolking óp. Zij heeft de bevolking gëaglomereerd, de productiemiddelen gecentraliseerd en den eigendom, in weinige handen geconcentreerd. Het noodzakelijke gevolg hiervan, was de politieke centralisatie. Onafhankelijke, nauwelijks verbonden provincieën met verschillen-derlei belangen, wetten, regeeringen en tollen, werden tezamen-gedrongen tot ééne natie, ééne regeering, ééne wet, één nationaal klassebelang en ééne douanelinie.

De bourgeoisie heeft in hare, nauwelijks honderdjarige klasse-heerschappij, méér massale en méér kolossale produktiekrachten geschapen, als alle aan haar voorafgegane generaties, tezamen. Onderwerping van natuurkrachten, machinerie, toepassing van de chemie op de akkerbouw; stoomscheepvaart, spoorwegen, elektrische telegraphen, exploitatie van gansche werelddeelen, bevaar-baarmaking van stroomen, gansche, als uit den grond gestampte bevolkingen — welke vroegere eeuw had er eenig begrip van, dat zulke produktiekrachten in den schoot van den maatschap-pelijken arbeid, te sluimeren lagen!

Wij hebben dus gezien: De produktie- en verkeersmiddelen, op welker grondslag zich de bourgeoisie kon verheffen, werden in de feodale maatschappij voortgebracht. Op een gegeven ont-wikkelingshoogte dezer produkte- en verkeersmiddelen bleken de