En toch leefden wij

22 november 1943 Lieve schat,

Ik moet je toch even vlug schrijven hoe heerlijk het gisteren met je was, vond je niet ook? Daar kun je toch lang op teren. Maar de eigenlijke reden dat ik schrijf is Wim. (Vanwege Eva’s 22^e verjaardag op zondag 21 november 1943 hadden Jo en Agaath ons drieën, Ruth en Werner uit Den Haag en mij uit Amstelveen, dit weekend te logeren gevraagd). Je mag absoluut geen woord tegen hem zeggen. En je moet ook een keer om mij doen alsof je er niets van afweet. Ik heb het voor hem op een papiertje geschreven. Want toen jij weg was, vroeg hij direct waarom ik de hele dag haast niet met hem had gepraat en of ik wat tegen hem had. Toen zei ik: “Ja, ik heb wat tegen je, ik kan het niet zeggen, maar ik wil het wel opschrijven als je mij belooft je niet beledigd te voelen. ”Het einde van het lied was dat wij zelfs bij het afscheid coram publico heel gewoon deden en hij zich vergenoegde met mij een handkus te geven. Mocht hij tegen jou over mij beginnen, luister dan goed naar elk woord dat hij zegt en hoor hem voor mijn part uit, maar houd jezelf afzijdig en doe alsof je van de prins geen kwaad weet. Je hoeft niet bang te zijn, want hij zal heus in het vervolg alles wat beweegt van mij afhouden. Dus dat is ook al weer okay.

Houd je taai. Tot gauw.

Je Els.

Werner-Wim (1905) ontpopte zich tijdens de onderduik als een schuinsmarcheerder van inborst. Aangezien de vrouwen, met wie hij in die periode in ‘aanraking’ kwam, toch aan geheimhouding vastzaten, kon hij ongestraft steeds opnieuw op oorlogspad. En als puntje bij paaltje kwam, behoedde zijn getrouwde staat hem ervoor zich op alle fronten te moeten bewijzen. Niets hiervan kon ik toen evenwel vermoeden. Eva had hem bij de familie Wohlfarth leren kennen. Geboren in Berlijn, getrouwd met een niet-joodse Duitse die zich vanwege Hitler van hem had laten scheiden - althans zo werd het ons gebracht -, was hij in 1935 met zijn moeder naar Nederland gekomen. Wat mijn leuke, knappe zus in hem zag, begreep niemand in ons gezin. Een adonis was hij zeker niet; behalve in lengte en leeftijd reikte hij