En toch leefden wij

hoorde ik mijzelf zeggen. Vol medeleven keek Jo mij aan, hij trachtte mij gerust te stellen. “Nee, maar het kan duren tot hij weer helemaal beter is.” Ik wist dat hij niet de waarheid sprak, maar ik wilde hem geloven.

Een paar weken later - tijdsbesef was er niet - vroegen Jo en Agaath Ruth en mij het weekend te logeren: familiereünie. Het leek ons een feest weer eens, hoe kort ook, met zijn drieën onder één dak te verblijven. En ieder van ons, elk op haar manier, voelde een speciale band met de leden van de familie Vis afzonderlijk. Die zaterdag was de stemming dan ook navenant. Voor de bijzondere gelegenheid had ik van Kees de melkboer een ‘hele halve’ Goudse 40+ kaas - toen al een zeldzame weelde - zwart maar tegen een zacht prijsje, weten los te peuteren. Wij wilden die kaas deels in porties naar Vught sturen, deels inruilen tegen andere voor onze ouders essentiële levensmiddelen.

Toen de kinderen naar bed waren, stelde Jo voor met zijn vijven naar de achterkamer te verhuizen. Hij ging achter zijn bureau zitten, Agaath tegenover hem en wij drieën maakten er met onze stoelen een kring van. Een schijnbaar ontspannen gesprek ontspon zich over en weer. Na een tijdje nam Jo - nog zachter dan gewoonlijk - het woord. Zijn woordkeuze herinner ik mij niet, wel hoor ik nog hoe zwaar het hem viel zijn boodschap aan ons te brengen. Vader was in het ziekenhuis in Vught aan een hartstilstand overleden. Er viel een niet te doorbreken stilte. Agaath, in een instinctief gebaar, nam mij op schoot en hield mij dicht tegen zich aan. Mét een zekere gêne voelde ik ook haar warmte; maar ik was alleen.

Die nacht stonden Jo en Agaath ons hun slaapkamer en hun bed af. Eva en Ruth huilden - praatten - huilden. Met droge ogen en dichtgesnoerde keel voelde ik mij een vreemde tussen mijn zusters. Toen ik het niet langer uit kon houden, maakte ik mij behoedzaam los van het ons bindende bed en sloop de kamer uit naar beneden, op zoek naar afzondering. Op de bank in de huiskamer, alleen, vond ik asiel tot het aanbreken van de dag.