Tegen de dwang (verhalen)

Na afloop van de seider stond, onder de schei-geel brandende petroleumlamp de tafel rommelig-vol en er omheen, ordeloos, de verlaten, scheef-geschoven stoelen.

In de kamer, onder de lage zoldering, hing smoorwarm en benauwd de lucht, door 't urenlang stoken in die kleine, besloten ruimte, waar veel mensen hadden samengezeten, waar gegeten was en gedronken.

Van zoetige, flauw-kanelige geur was doortrokken die hete kamerlucht; en dat was van 't rozijnenafkooksel, gemengd met kruiden en citroen, dat ze gedronken hadden, omdat ze de ritueel voorgeschreven wijn te duur was geweest.

Aan 't boveneind van de tafel stond nog de leunstoel voor 't gezinshoofd en de kleine stoel daarnaast, waarop naar wet en ritus twee beddekussens mollig-blankten met hun verse slopen.

't Witte tafelkleed verdween haast onder 'n egaal-gespreide laag van roomblanke en lichtbruine paasbroodschilfers, broze bakblaasjes onder 't breken afgestoten en grotere brokken met grillige, spits getande kanten, te midden waarvan de ontredderde schotel halfhangend stond op z'n in de verzakking geraakt voetstuk van drie in blanke doeken gevouwen paasbroden, wankel fundament, dat heel de avond getorst had vracht van veel symbolieke spijzen: 't gebraden lamsbeen, 't ei, in as gesmoord, 't zoete roersel van appelenamandelen-suiker-en-wijn, de lange, groen-gekroonde mierikswortel, de andere groenten, latuw en kleurige radijsbolletjes, 't bakje met azijn en zoutwater-,alles naar rituele aanwijzing op de schotel gerangschikt. Er rond-om-heen stonden de wijnglazen, bruine droesem van 't troebele kooksel er nog in, lagen de open boekjes, waarin de volgorde der vele rituele verrichtingen, die de zéér gecompliceerde seider-dienst eist, is aangegeven.

Hun gelige blaadjes met de fel-zwarte vierkante Hebreeuwse karakters er op, vlekten te voorschijn onder strooisel van witte en bruine kruimels, tussen bruinbemorste schoteltjes, met kleverige lepeltjes er op, tussen enkele stronkjes van even-beknabbelde, dan stilletjes weggemoffelde mierikswortel, bitter en wrang in de mond.

En tussen al dat verbruikte en verrommelde prijkte, op 'n blankgehouden plekje tafelkleed, 't grote wijnglas, 't kiddesjglas op z'n

25