Heleen, een vroege winter

136

niet te verstoren, of was het beter zich te verzetten, om zich te handhaven en vrij te zijn?

Dagen lang en in vele nachtelijke uren overpeinsde Heieen die pijnlijke raadselen, de klare vragen welke de een achter den ander als uit een kolk van verwarring en verblinding opschoten en een rustelooze angst beving haar dan —, ze werd bleek en prevelde half-luid in zichzelve, —

״ik kom er niet uit.... ik kom er niet uit____ik

vind er nooit een weg in...."

En in andere uren betrapte ze zich op gevoelens van verachting en onwil en bitterheid jegens de menschen, die elkaar zoo laf en willekeurig het leven bemoeilijkten. Dan vreesde ze den hoogmoed, die haar denkkracht aantasten zou en keerde zich tegen zichzelf en verzon kinderachtige middelen om zich te redden en staande te houden. Ze schreef vermaningen tot zichzelf op strookjes

papier____ „pas toch op voor den hoogmoed,"

„acht jezelf toch niet beter dan anderen, want er is geen enkele reden waarom je beter zou zijn" —, en droeg die bij zich en plakte ze op de binnenzijde van haar boeken.

Ze trachtte in de verbijsterende veelheid der verschijnselen groepen te vormen en een aantal verschillende uitingen te verklaren uit een ge-meenschappelijken grond en nam tot dit onderzoek vaak zichzelf te baat, zoodat ze leerde gevoelen, hoezeer menschenkennis en zelfkennis in wezen zijn verwant, meer dan eens ontdekte ze in wat