Tirol, reisimpressies

Want Houston Stewart Chamberlain - de Duitse Chamberlain, de vriend van de keizer — heeft al dat fraais in de mode gebracht. Of kende niet elke schooljongen, elke student in Duitsland zijn 'Grundlagen des neunzehnten Jahrhunderts'? Ging 't er niet in als een borrel in een bidder, altijd maar nieuwe olie in het vuur der Germaanse zelfverheffing? Wij zijn de bloem, wij zijn de nobelen, wij zijn de vrienden. Ja, die man heeft heel wat op zijn geweten geladen, heel wat op zijn verantwoording genomen. In vrienden (Ariërs) en vijanden (Semieten), in meerderen en minderen heeft hij de mensheid verdeeld. In een land waar alles voor goed gold, dat maar wetenschap was, heeft hij deze dingen 'bewezen', en aldus de laagste instincten van heerszucht en haat aan een zedelijke rechtvaardiging geholpen. Hij is ook de schepper van de afgod Kultur. Openlijk heeft hij het geleerd: alleen de Ariërs hebben Kultur, de minderen (de joden) hebben enkel het mindere: de 'Zivilisation'.

Een jaar of wat geleden al beklaagde Einstein zich vol bitterheid over de 'al-Duitsers met en zonder swastika' die hem in Berlijn het leven verzuurden. Nu is elk nationalist tegelijkertijd Hakenkreuzler. En uit Duitsland is het moois naar Wenen overgewaaid.

Weners die we in Igls leerden kennen, joden en niet-joden, hebben mij althans verzekerd dat men dit militant en openlijk als 'politieke richting' beleden antisemitisme tot dusver in de vrolijke Donaustad niet kende. Terwijl wij en zij in Tirol vertoefden had in Wenen het zionistencongres plaats, onder schimp en protest. We wisten het wel, we hadden in München, in de Löwenbrau, al de illustraties met spotprenten op de leestafel zien liggen.

39