Uit het leven van een denkende vrouw

Carry van Bruggen poogt ons via haar alter ego Mariannc Edema te doen delen in de vervoering die zij heeft gesmaakt bij het werken aan haar omvangrijke filosofische studie Prometheus, waarin zij een beeld laat zien van de nooit aflatende strijd tussen individu en collectief zoals die wordt weerspiegeld in de literatuur der eeuwen. Zij beschrijft ook in dat grote werk zichzelf als een schakel in de keten van de eenzaam en vertwijfeld zoekenden die door de hen omringende minder gedreven naturen niet worden begrepen, maar die als compensatie voor hun wanhoop en voor de haat van de collectiviteit de 'pure verrukking van het begrip' smaken.

Dat deze extase van het inzicht op een heel complex van verschijnselen moet worden bevochten, maakt de schrijfster zichtbaar in de vier hoofdstukken waarin zij via het leven van een 'denkende vrouw' in vele opzichten haar eigen leven heeft blootgelegd. In vele opzichten - niet in alle. Zoals bij alle vormen van fictie zijn ook hier mensen en voorvallen uit de bestaande werkelijkheid in de geest van de auteur door een reeks van transformaties heengegaan om als nieuwe gedaanten op het plan van die herschapen realiteit te verschijnen. Zo is Mariannc Edema afkomstig uit een maatschappelijk milieu dat sterk verschilt van Carry's joodse achtergrond, die gekenmerkt was door armoede, solidariteit en oeroude rituelen. Mariannc, duidelijk niet-joods, vroeg wees geworden, is opgegroeid bij gegoede familie waar het traditie is dat de mannen studeren. Evenals andere niet-joodse vrouwen in het oeuvre van Carry van Bruggen (Heieen in Heieen, een vroege winter, Ina in Een coquette vrouw) wordt de figuur van Mariannc gekenmerkt door een merkwaardige wortelloosheid, zij heeft geen verleden om uit te putten of zich tegen te verzetten, zij is en blijft een vreemdelinge in elke omgeving en heeft geen enkel houvast behalve de haar ingeboren waarheidsdrang. Van haar omgeving in enge en ruimere zin heeft ze geen steun te verwachten, hoezeer ze daar ook naar blijft hunkeren. Als ze al niet onverbloemd wordt tegengewerkt, wordt ze uitgelachen of op zijn best met vriendclijk-superieure schouderklopjes terzijde geschoven, en daar waar ze genegenheid ondervindt, mag ze op waarachtig begrip toch nooit rekc-

7