Verdediging van het Westen

die van China aan toe kunnen voegen. En we hebben hier niet alleen te maken met het overnemen van techniek, van organisatie, van economie en politiek en wetenschap, we hebben hier ook het overnemen van de essentiële cultuur-elementen onzer beschaving, de elementen die wij van het Syrisch-Helleense Christendom hebben ontvangen en die in de loop van onze geschiedenis omgevormd zijn tot een nieuwe cultuur, die Toynbee „democratie” noemt, doch die m.i. juister als „liberalisme” kan worden aangeduid. Natuurlijk is de invloed van dit „liberalisme” slechts beperkt tot de minderheden in die vreemde beschavingen en het is vrijwel zeker dat men overal iets eigens van die Westerse cultuur zal maken. Dat neemt niet weg dat Indië en China tot op heden duidelijk laten zien, hoezeer zij bezig zijn, niet alleen de uiterlijkheden, doch ook de innerlijkheden van onze beschaving te verwerken. Japan, dat de uiterlijkheden met verbazingwekkende snelheid overnam, verzet zich krampachtig tegen de innerlijkheden, zonder iets zelfstandigs er tegen te kunnen vormen. Dat Japanse verzet is op den duur hopeloos, al kan men natuurlijk niet vaststellen welk tijdsbestek het breken van de tegenstand, die het feodale militairismc biedt, zal eisen.

In Rusland heeft het geestelijk verzet tegen de verwestering, die men technisch cn uiterlijk aanvaardt, de vorm van „Bolsjewisme” aangenomen, d.w.z. een poging die zo duidelijk het kenmerk van een „tour de force” heeft — met al de afschuwelijke gevolgen van dien — dat de kans van slagen vrijwel uitgesloten is. Wel is het Russische „liberalisme” (dat z’n typische uitdrukking vond in de door intellectuelen geleide massabeweging der boeren, die zich „sociaal-revolutionnair” noemde, en dat men verder in alle burgerlijke cn socialistische partijen, tot zelfs diep in de bolsjewistische aantrof) door ccn nieuwe generatie der Bolsjewiki onder leiding van Stalin (vertegenwoordigers van het ongecultiveerde Rusland) uitgeroeid, maar toch heeft het bolsjewisme geen andere cultuur dan de liberale, waarvan het de consekwentics vreest. Het Orthodoxe Christendom leeft in Rusland alleen nog als totalitaire geest, niet als cultuur, wel als fanatieke overgave aan het een of ander doel. Een dergelijke toestand is niet houdbaar en daarom zal het krampachtig verzet tegen de Westerse cultuur tot een catastrofe leiden, waarna Rusland die cultuur zal moeten aanvaarden, al zal ze die een hartstochtelijkcr karakter geven.

Het andere grote verzet tegen de Europese cultuur vertoont zich in Europa zelf als fascisme cn nazisme — een bewuste afwijzing van de „demo-liberale” cultuur. Ook hier hebben we een typische tour-dc-forcc, aangezien het fascisme z’n gebieden in voortdurende

97

Verdediging van het Westen 7