ingewikkeld, het oudere Egyptisch-Sumcrisch was eenvoudiger, het Latijnse schrift is nog eenvoudiger; een zelfde beeld geeft de taalontwikkeling: vergelijk klassiek Sanskriet met Engels. In de natuurwetenschappen zien wc een vereenvoudiging van Ptolo-maeus naar Copernicus en Einstein, die Tijd, Ruimte, Zwaartekracht, Straling en Magnetisme in één systeem brengt. Eigenlijk is het geen vereenvoudiging, maar een verfijning, vergeestelijking. Het is het gevoel dat Laotse, Elia en Socrates hadden: alles is Geest en God is in het zwijgen.
De groei van een beschaving gaat, van oppervlakkige uiterlijke aanraking, naar het centrum en het innerlijke van een maatschappij. B.v. de gevechten tegen de Noormannen leiden tot het feodale stelsel, en uit de spanningen van het feodale stelsel komt een nieuwe verhouding van Staat tot individu. In Hellas leidt de druk der Perzen (en Carthagers) tot het Atheense Maritimisme en tot de tyrannic in Syracusc; de oorlogen van Rome met het buitenland leiden tot burgeroorlogen en slavenopstanden.
De Westerse beschaving werd het laatst bedreigd (van buiten af) door de Turken in 1683, nadien heeft ze anderen bedreigd. Het Bolsjewisme is geen bedreiging doch een teken van de verweste-ring van Rusland, en Gandhi is, tegen wil en dank, leider van de verwestering van Indiër de industrie gaat ondanks zijn spinrad verder, en partijen en congressen doen hun intrede in de Hindoc-beschaving. Zo krijgen we, veel meer dan een strijd tussen twee beschavingen, een strijd binnen onze eigen beschaving. Het bolsjewisme, het fascisme, het koloniale probleem, zijn uitingen van een strijd in onze beschaving zélf.
De strijd tussen de mens en z’n fysieke omgeving in de industrie (brengen van grondstoffen naar fabriekscentra) wordt tot een strijd tussen mens en mens (concurrentie, strijd om de markt, strijd tussen grondstofbezitters en industriëlen, tussen kapitaal en arbeid, consumenten en producenten).
We hebben het transport zo verbeterd, dat we de afstand vernietigd hebben, maar nu zitten we met verkeersproblemen. Zo zijn ook de Democratie en Industrialisme tot „verkeersproblemen” onzer beschaving geworden. Kunnen wc orde brengen of krijgen we catastrofen?
De gang der Egyptische beschaving laat ons zien hoe de aanval op de Nijl-junglc discipline nodig maakte. Uit die discipline ontstond een maatschappelijke orde en deze maakte de Pyramiden mo-gclijk — tegelijkertijd tekenen van hoge discipline en van slavernij en willekeur: hoogtepunten en tekenen van verstarring, aankondigingen van de ondergang. De overwinnaars van de jungle, zijn
85