Isaäc de Fuentes

invloed van haar persoonlijkheid. Als het dienstverband er alleen was, dan had ik er met niemand over gesproken en Jannetje stil verwisseld voor een ander. Maar als zij gaat, blijft er andermaal een leegte in mijn leven.’

‘Ben je verliefd, Isaac, oude kerel?’

‘Nog niet, maar het gaat wellicht komen. Ik kan nu nog wel ontsnappen en ik wil dat ook wel om veel redenen, maar toch zou ik het ook weer verschrikkelijk vinden, als ik er aan ontkwam. Dat zijn mijn persoonlijke gevoelens. En nu Jannetje. Omdat ik voor haar voel, kan ik haar houding ook begrijpen. Zij is dienstbaar bij een deelgenoot van een onderneming, die haar tweemaal zeer zwaar heeft getroffen. Zij heeft het gevoel verraad te plegen tegenover haar dierbare doden, als zij de dienst en nog wel tegen betaling blijft verrichten. Zij wil er nu een einde aan maken, omdat haar wonden nog niet zijn geheeld en haar wraaklust niet geluwd is. Alles zal zij nu daaraan ondergeschikt maken: haar gevoelens voor Eli, het plichtsgevoel tegenover een goede broodheer.’

‘En als nu Jannetje ook nog andere gevoelens dan alleen plicht tegenover haar broodheer kent?'

‘Ook dan zijn die gevoelens nog lang niet sterk genoeg om al het andere te overwinnen.’

‘Ja, ja,’ is het enige wat Anatole kan zeggen.

‘Kom, Anatole, drink eens uit. Jij kunt mij niet helpen, en niemand. Bovendien is het zo belangrijk niet. Weet je, als een vreemde de feiten hoort, zal hij zich afvragen of ik niets anders te doen heb dan mij met zo’n futiliteit bezig te houden en er lange gesprekken over te voeren. Die vreemde ziet de gebeurtenissen als een plant op de grond: mooi of lelijk voor de ogen, nuttig of alleen curieus, maar hij ziet de b js wortels niet, dik en haarfijn, verward en verstrengeld in de donkere aarde. Die aarde is het beeld van ons innerlijk, donker, broeiend, vruchtbaar, samengesteld uit duizend dingen, met duizenden onzichtbare, kleine werelden. En daaruit trekken die wortels de sappen, de oorsprong voor de gebeurtenissen, die de buitenstaander dan ziet als de plant waarover ik je zoeven sprak."

Anatole wordt er warm van. Hoe krijgt hij Isaac weer in het spoor der dagelijkse dingen? Filosoferen is niets voor hem en zijn oppervlakkige geest doet een greep om zich heen om van het onderwerp af te komen; en hij grijpt gelukkig.

63