De laatste Levano

legden hun stervende bloemen op het marmer voor het boek. De bossen stapelden zich op. De frisse geur van hun vliedend leven vervulde de hall. Kleuren overwon-nen het wit van de dood.

Ik draaide mij weer om. Ik zag opnieuw de menigte. Ik zag honderden gezichten en herkende niemand. Mijn keel was niet toegeknepen, ik hoefde geen tranen te be-dwingen, hoewel het niet onmannelijk is te huilen. Ik heb geen tranen voor namen. Ik kan niet treuren om mensen die ik niet gekend heb. Daarom zal ik het volgend jaar mijn vertoning weigeren en een bedroefde moeder vra-gen woorden te spreken om de ziel van haar kind en alle anderen te steunen. De rijen openden zich. Men liet mij door. En men was tevreden. De doden waren herdacht. Doden die zich ieder jaar verder verwijderen. Die steeds minder bereikbaar zijn voor onze herinnering. Totdat zij vreemden voor ons geworden zijn.

Ik verliet deze handelsburcht opgetrokken van staal en beton. Een schepping in de ogen van de directeur, niets in de mijne sinds ik hem eens vanuit een vliegtuig zag. Kees, mijn chauffeur lichtte zijn pet terwijl hij het portier van mijn auto opende. Ik heb hem dat nooit verzocht maar het hem ook nooit verboden. Hij zou niet begrijpen dat ik in mijn hart dit vertoon van dienstbaarheid veraf-schuw. Hij vindt dat het één der knepen van zijn vak is. Vlug nam hij plaats achter het stuur en zacht, bijna on-hoorbaar begon de rit naar huis. Ik sloot mijn ogen. Een beeld uit mijn kinderjaren werd zichtbaar.

...ik hoorde weer de wielen ratelen van het rijtuig, waar-mee mijn vader, de gouvernante en ik werden vervoerd

8