Vorst van de ballingschap

len het allerhoogste respect voor mejuffrouw Mirjam van Cleeff, uw dochter, die wij tot ons leedwezen nog niet mochten ontmoeten. Echter de traditie in onze familie gebiedt ons. Wij zijn verplicht onze kinderen te laten trouwen in eigen kring, dat wil zeggen de Spaans-Portugese.”

De patriarch klemt zijn armleuning iets vaster: „Ik ken de opvattingen van de sefardiem. Ik ken hun misprijzen ten aanzien van de ashkenaziem. Als ik, jonge man zijnde, moest pleiten voor mezelf, ik beet liever mijn tong af, voordat ik mij vernederen zou voor u, Portugezen. Nu is het echter het geluk van een kind, dat een oude man de nek doet buigen.”

„Uit uw woorden maak ik op dat geen offer u te groot is, heer Tobias van Cleeff. Bent u bereid ons inzicht te geven in de stamboom van uw familie?”

„Uw belediging is zeer zwaar, heer Belmonte.”

„Indien ik u gekwetst heb, mijnheer, aanvaardt dan mijn verontschuldiging, want mijn eerbied is zeer groot voor u, die het uiterlijk heeft van een Richter.”

Tobias van Cleeff sluit de ogen, steunt met zijn armen op de leuningen van zijn stoel, stut zijn hoofd, dat hij naar voren buigt. Hij zegt: „Waar de dagvaart van mijn geslacht naar het onbekende begint, weet ik niet. Misschien eerder dan de uwe, misschien later of gelijk. Gij, sefardiem, trokt door Egypte en Noord-Afrika, langs Gibraltar naar Saragossa en Toledo, dan gejaagd over zee naar hier. Wij, ashkenaziem, trokken door het oude land der hethieten, over de Bosporus, door Walachije, tot in Polen en Rusland. De haat van Chmelnicky joeg óns naar hier. Aan u hangt de welvaart van de landen, die u moest verlaten, aan ons de armoede van de streken waar wij moesten doortrekken. Desondanks behoren wij tot de eerste families.”

Tobias van Cleeff heeft de ogen even fel opgeslagen en naar zijn gastheer gekeken, die voortdurend met bedachtzame bewegingen langs wangen en kin streek. Tobias zag de smalle, harde mond in dit gladgeschoren gezicht opmerkelijk vast gesloten.

97