Vorst van de ballingschap

Jonas op een eeuwenoude dekenkist, met het hoofd leunend tegen de eiken lambrizering, terwijl zijn ogen zijn gesloten. Met zijn lange witte baard, de grauwe, borstelige wenkbrauwen en het benige gezicht lijkt hij op een apostel, die dodelijk vermoeid is na een leven vol strijd voor de redding van de mens; en niet is geslaagd en verlangt naar de komst van de engel des doods.

„Was ies?” vraagt Abraham mat.

Saartje antwoordt niet, begint zachtjes te huilen. En Jonas van Gogh kijkt hem nu aan met klare, grijze ogen; ogen zoals hijzelf heeft.

„Was ies?” herhaalt hij, „en wie was eerst?”

„Zij,” antwoordt Jonas en wijst met zijn lange, benige vinger, die trilt van ouderdom.

„Dan zal je buiten moeten wachten, Jonas.”

„Wat zij te zeggen heeft, kan nooit benaderen wat het leven mij heeft verteld. Daarom blijf ik hier in de warmte. En ik ben doof, hardstikke doof.”

Hij sluit weer zijn ogen, steunt weer het hoofd en Abraham ziet, dat hij onverzettelijk zal wachten.

„Vertel me, Saartje.”

„Elia van Zuiden wil me op straat zette. Ik heb zes weke huurschuld, zes daalders, en me dochter Jettie leit met mazele en dokter Prins wil niet meer komme, omdatte me de vorige ziekte nog niet hebbe betaald en de apotheker borgt niet meer. Ik heb allenig nog maar droog brood en dat voor ’n ziek kind. En mevrouw Josina is ook niet meer op straat, anders .. .”

„Wat verdien je, Saartje?”

„Hoe ken een weduwe verdiene, die d’r kind mot oppasse? Ken ik gaan werreke, met een doodziek jeled? Je weet, Brammie, niks was me te veel of te vies. Laas heb ik nog darme geschrabd bij Gershom Speyer, en hij gaf niet veel want ik ben oud en lelijk.”

„Zwijg stil, Saartje. En trouw weer. Er zijn nog oude mannen, die je willen.”

68