Vorst van de ballingschap

volg, de helpers en de helers. Maar de Amsterdamse commissaris voelde, dat hij de hersens niet had gevonden en daarom gromde hij tegen zijn mannen. Wederom zwermden zij uit, verbeten omdat de 'baas’ had gevloekt en hen gescholden had voor dilettanten. Zij vonden een koopmannetje in de Houttuinen, die opeens zo bang werd voor een fors gebouwde speurder, dat hij grienend een naam noemde: ’Benaja Stibbe’.

De politiemannen herademden en de commissaris dronk drie koppen koffie, in plaats van die ene, welke hem door de dokter was toegestaan. En z’n oude hart popelde van opwinding en klopte onrustig door de zwarte koffie. Zij haalden Benaja uit zijn vrijgezellenhuis op de Leliegracht, laat in de avond, toen de huisvaders hun deuren reeds hadden gegrendeld.

En Benaja Stibbe, de onaanzienlijke bochel, zit voor de commissaris en zijn klerk.

„Vertel,” zei de commissaris.

„Wat?” is Benaja’s vraag.

„Hoe komt een man uit een fatsoenlijke familie in de onderwereld en organiseert met zeldzaam raffinement roof en inbraak?”

„Kijk naar m’n lichaam, mijnheer de commissaris.”

„Je lichaam? Dat interesseert me niet. Je hersens, daar draait het om.”

„M’n hersens worden beheerst door m’n lichaam. Stof en geest zijn één. Als de stof is ontaard, dan is ook de geest ziek.”

„Als een mens, zoals jij, zo zuiver de analyse van z’n wezen kent, waarom heeft dat perfecte verstand zichzelf niet kunnen overwinnen?”

„Dat is mijn ziekte, mijnheer de commissaris.”

„De rechters kennen geen ziekten, Benaja Stibbe. Zij kennen slechts de misdaad of het ordentelijke leven.”

„Inderdaad, mijnheer de commissaris. Nóg kennen de rechters slechts zwart of wit en niet het grijs in alle nuances, daartussenin.”

De commissaris van Amsterdam staat op en drentelt door

182