Vorst van de ballingschap

„Nee,” riep de man, „nu kopen of niet. En met baar geld. Anders ga ik terug naar Amsterdam.”

„Ga dan. Ik koop het niet.” En Abraham Lezer keerde zich om.

Toen de man was vertrokken, rende Lezer naar mijnheer de commissaris. Zo uit z’n winkel, zonder jas en hoed. De commissaris plukte wat aan z’n grijze bakkebaarden, trok aandachtig aan de sigaar die Abraham hem had geoffreerd.

„Weer een stukkie vuile vaat, Brammie. Of liever een stuk, een grote soepterrine.”

Maar opeens werd hij actief. Zijn speurders zwermden uit en achterhaalden de Amsterdammer bij de postkoets naar Gouda. De oude commissaris verhoorde hem, lang, afmattend voor beiden; en sloot hem in onder het stadhuis. Nog laat, die avond, zat de commissaris met een boek voor zich, waarin hij tevergeefs trachtte te lezen. Voordat hij naar bed ging vroeg hij aan z’n vrouw om zijn reisvalies te pakken, want hij wilde de volgende morgen naar Amsterdam. En toen hij de grendel voor zijn deur had geschoven, stond hij voor z’n huiskamertafel en staarde op de tafelloper, die z’n volgzame vrouw had geborduurd: 'De vuile vaat is altijd voor de politie’.

Hij sprak met z’n collega in Amsterdam. Evenals hij, een man met veel ervaring en weinig illusies. Ook de Amsterdamse speurders zwermden uit. Over de Zeedijk, door de Nes en de Warmoesstraat, langs de burgwallen en de jodenbuurten.

Toen de commissaris van Rotterdam weer de postkoets naar zijn standplaats besteeg, zei z’n collega: „Een moeilijke zaak, mijn waarde, maar . . . een top.”

Zij glimlachten, want zij waardeerden opeens weer hun ambt.

De speurders zochten hun relaties op, wroetten in talrijke duistere zaakjes, totdat een jonge ambitieuze diender het einde van de ketting te pakken had. Het bleek dat de in Rotterdam aangeboden juwelen gestolen waren bij een winkelier in het Gelderse. Arrestaties volgden; het waren de daders en hun ge-

181