Vorst van de ballingschap

Daarom ga ik zónder antwoord verder, Manuel Belmonte. Gegroet.”

Hij ging, boos, met dreunende zware stappen. En Manuel glimlachte fijntjes, toen hij met krachtige duwen de wielen van zijn rolstoel in beweging bracht om naar het venster te rijden; om Brammie te zien, die driftig over de brug van de Leuvehaven liep.

David Houtkruier was eenentwintig jaar geworden; en nog steeds werkte hij als knecht in de expeditie bij Mendels en Van Leeuwen. Want in de dromerige David leefde niet de drang om klerk of reis-commies te worden. Zijn verhouding tot zijn moeder was slecht; hij weigerde iets van haar aan te nemen en probeerde van zijn loon rond te komen. Iedere vrijdagmiddag legde hij zijn kostgeld op de keukentafel, deed kleedgeld in een oud sigarenkistje en dan bleven er wat stuivers en oortjes over als zakgeld, dat hij tot na de sabbat niet op zak wilde hebben en waarvan hij kleine attenties voor z’n Lea kocht. Wat Rachel ook voorstelde of hem wilde schenken, hij weigerde met korte, barse woorden en wendde het gezicht af. Zij vroeg hem steevast of hij dan z’n hele leven loopknecht wilde blijven, terwijl zij toch genoeg had verdiend om hem te helpen een kleine zaak te beginnen. En op een keer, toen zij weer het woord ‘verdiend’ zegde, sprak hij fel: „Verdiend?” en liep opeens het huis uit.

Sindsdien is Rachel stil geworden. Zij werkt nog even onverdroten als voorheen en haar atelier heeft een grote naam gekregen, zodat ook de dames uit de provincie bij haai laten werken. Haar vriendenkring is beperkt geworden; het laatste jaar heeft zij genegenheid opgevat voor een voorname distillateur, een weduwnaar van in de vijftig. Een rustige, evenwichtige man, die avonden bij haar zit en er zijn panatella rookt, zijn koffie drinkt en luistert naar haar gebabbel, dat verstandig is en vrolijk, maar ook dikwijls verdrietig. Hij kijkt dan met plezier naar de knappe vijfenveertigjarige vrouw, die

165