Vorst van de ballingschap

„Je weet hoe ik heette in 1803?”

„Ja . . . jodeboekanier . .

„Onthoud dat. Na de dolle Franse jaren heb ik m’n plaats als ordelijk burger ingenomen en het gelijke recht uit de handen van koning Willem aanvaard. En als het nu moet voor koning Willem en de stad en de rust voor de joden, kortom voor ons aller bestaan of dat van een enkeling, dan word ik weer jodenboekanier. Onthoud dat, Jan Hey, sterk ben ik nog wel, maar vechten doe ik niet meer. En ik heb geld genoeg voor een knokploeg.”

„Ik beloof niks, om de dooie dood niet,” dreigt Jan Hey.

„Denk eraan, Jan Moker, ik loer op je. Voor jou ben ik van nu af jodenboekanier.”

Dan keert Abraham Lezer zich om en gaat zijn winkel binnen. En Jan Hey kijkt hem verward na, draait stuntelig zijn sigaar rond in zijn handen, alsof hij hem wil wegwerpen. Maar dan steekt hij hem met een fors gebaar in de mond, doet zijn handen in z’n broekzakken en banjert weg, met lange passen. Uitdagend, want de Straat had hem angstig in de gaten.

En kort daarop ging Manuel Belmonte naar Amsterdam om te trouwen met Mirjam van Cleeff. Zijn ouders volgden, reizend met eigen koetsen en veel personeel. Tobias van Cleeff keek bedenkelijk, toen hij de lijst met namen van families zag, die het huis Belmonte wenste te zien uitgenodigd. Het waren namen van de grootste Spaanse en Portugese huizen, tot ver in Europa. De hotelrekeningen zouden niet mals zijn, maar de trouwe opgewekte Jochanan klopte zijn vader genoeglijk en eerbiedig op de schouder, reisde met ijlkoetsen naar Pruisen en sloot een grote levering van paarden af met het leger. En toen hij vermoeid, maar vrolijk en voldaan, thuiskwam, zei hij: „Alles is terugverdiend, vader, onze middelen blijven intact.” De oude heer lachte en antwoordde: „Kom hier, mijn zoon, ik wil je benshen.” En deze vaderlijke

129