De koopbrief

richting van een oplossing gewezen: het land, dat van Joseph nog ver verwijderd was, maar dat de gedachten en gebeden van het landloze volk beheerste, vele eeuwen al. Het land, dat hen niet, als andere landen, naar eigen believen, naar een gril en een gezindheid, zou herbergen of uitspuwen. Het land, waar ze niet „óók mensen”, maar mensen zouden zijn.

De zekerheid van de blinde was nog niet de zijne. Joseph kon niet overnemen, - had het nooit gekund, - wat hem niet innerlijk werd opgelegd als een onontkoombaar gebod. Eer de tijd voor hem gekomen was, bleef het bij een verstandelijke instemming; wat langs de weg van het verstand alléén tot hem kwam, droeg geen gevolgen. En omdat de tijd nog niet voor hem gekomen was, bleef zijn verstand nog spelen met de gevolgtrekkingen, waarvan hij toch zeker wist, dat ze eens zijn wezen zouden beheersen en zijn leven een nu nog ongeweten richting zouden geven.

Neen, met Dina kon hij er niet over spreken; daar was het nog niet rijp voor. Het zou vroeg genoeg zijn, als de gevolgtrekkingen beslissend zouden worden voor hun beider leven. Hij keek haar soms aan met een vraag in de ogen, - de vraag: „Ben je werkelijk tot alles bereid?” Hij zag haar dan omlijst door het veilige huis en het rustige gezin, door het goede dorp in het goede land, en hij wist, dat uiteindelijk haar bereidheid beslissend zou zijn, méér beslissend 78