Tirtsa

WAT IS EEN KIBBOETS?

Om Tirtsa en haar omgeving te begrijpen, moet de lezer eerst vertrouwd raken met het begrip „kibboets.” Héél kort samengevat is het te omschrijven als „nederzetting op gemeenschappelijke grondslag/' maar dat zegt niet genoeg.

Het Hebreeuwse woord „kibboets” is, zoals bijna alle woorden in de Hebreeuwse taal, van een werkwoord afgeleid. Het werkwoord „kabbéts” betekent „verzamelen.” De chawériem (leden) van een kibboets verzamelen, verenigen zich om;, door samenvoeging van hun krachten, tot stand te kunnen brengen, wat de éénling nooit zou kunnen. Hun bedrijf, meestal een landbouwbedrijf, — al ontwikkelen zich hier en daar in de kibboetsiem takken van industrie waarin hun eigen producten worden verwerkt, — behoort hun allen toe; geen van hen verdient geld voor het werk dat hij verricht. De verkoop van de producten brengt geld op voor de kibboets als geheel, om in het levensonderhoud van de chawériem en hun families te voorzien en om de kibboets, als materieel en geestelijk geheel, tot ontplooiing te brengen. Maar de hoofdgedachte die aan het stichten van kibboetsiem ten grondslag ligt, was en is: het land te ontginnen, het tweeduizend jaar verwaarloosde land, dat in gereedheid moest worden gebracht om de thuiskerende ballingen van over de hele wereld te kunnen ontvangen. Eenzame éénlingen, die bovendien nog zouden moeten vechten voor hun eigen bestaan, zouden deze gigantische taak nooit hebben kunnen volbrengen; daarom verzamelden ze zich, sloot zich éénling bij éénling aan, „en was niet eenzaam meer.”

Ik citeer hier opzettelijk een regel van de Nederlandse dichter Frederik van Eeden, — het slot van zijn gedicht op de eerste lach van zijn zoon („. .en lachte, en was niet eenzaam meer”), omdat ik door deze dichter, denker en idealist het begrip kibboets nader tot de Nederlandse lezer kan brengen. Meer dan een geslacht terug heeft Frederik van Eeden op zijn landgoed „Walden” een poging gedaan, een dergelijke gemeenschap van samenwerkende idealisten te stichten; ook daar werd alleen gewerkt om de gemeenschap in

5