Tijdloze ogenblikken - een biografie van Marianne Philips

'EEN ZEER ONTWORTELD GEVOEL⁷ De doolhof van de oorlog

Bij het ter perse gaan van Hemi van de overkant stuurde Marianne uitgever Van Dishoeck per expresse een brief: 'Verzoek aan het slot Henri toe te voegen: "Ik hoop dat het mij mogelijk zal zijn, ook het volwassen leven van Henri Godschalk te beschrijven. M.P.'" Ze was nog op tijd, de mededeling staat op pagina 311.

In het laatste hoofdstuk van de roman was Henri achttien. Hoe het hem verder zou vergaan, stond haar helder voor de geest. Op 2 december 1936 schreef ze er Victor van Vriesland, die zij na de dood van Frans Coenen als haar 'literaire biechtvader' was gaan zien, uitvoerig over. 'De man Henri wordt natuurlijk geen schilder van grote betekenis. Ik zie hem zo om en bij de vijfendertig mislukken, misschien heeft de oorlog er iets mee te maken. Maar ik stel me voor dat hij, verminkt, ziek of hoe dan ook, een vriend vindt in een oud, fijnzinnig aristocraat en dat ik tussen die twee mensen de cultuur van het naoorlogse Europa als probleem zal kunnen behandelen. (...) Ik heb een grote zin in het beschrijven van een echte mannenvriendschap, misschien met een homoseksuele inslag, maar stellig met de geestelijke verheffing der oud-Griekse mentaliteit. (...) Maar misschien is het onmogelijk en moet ik hem omdopen en een heel nieuw boek van hem maken.'

Ze zag de moeilijkheden waar ze voor stond van tevoren aankomen: als het innerlijk van Henri ingrijpend zou veranderen, zou ze de blijmoedige, epische verteltrant van het eerste Henri-boek niet kunnen handhaven. Maar hoe zou ze het dan moeten doen?

Ze kwam er niet uit.

Een nieuwe opdracht leidde haar af. De Commissie

7i