Tijdloze ogenblikken - een biografie van Marianne Philips

jood. Wel werd er koosjer gegeten. De sfeer thuis was burgerlijk en degelijk, er was weinig ruimte voor fantasie. 'Er kon nooit iets anders gebeuren dan er iedere dag gebeurde.' Gelukkig had de kleine Marianne een levendige verbeelding. Zij voerde drama's op met papieren poppetjes, die zij vóór de sabbat had uitgeknipt. Zij zag Sinterklaas in de dakgoot van het Oost-Indisch Huis en betreurde het dat hij niet bij joden kwam. Haar leven lang verlangde ze naar een kerstboom. Een hongerop-stootje voor de deur bezorgde haar 'zomaar een wild plezier'. 'Opeens waren het geen gewone mensen meer die oude haveloze kleren droegen, het waren al de mensen uit de stad die opmarcheerden, die samen een grote tocht begonnen alsof ze het voorgoed eens waren geworden en precies wisten wat ze nu gingen doen.' Het allermooiste was dat er ook kinderen meeliepen onder de rode vlaggen. Ze had zó met ze mee willen gaan.

Met de manufacturenwinkel ging het zo slecht dat de zaak moest worden opgeheven. De familie Rozelaar wilde het geleende geld en hun aandeel in de panden terug. In het voorjaar van 1898 moest het gezin Kan het geliefde huis op de Kloveniersburgwal verlaten. Ze betrokken een verdieping in de Den Texstraat 39. Maar het ongeluk kwam niet alleen. Moeder Esther, die aan suikerziekte leed, raakte ernstig overspannen. In 1900 overleed ze in het kraambed na de geboorte van haar zesde kind, Jules. Op de dag van de begrafenis kwam het tot een breuk tussen Kan en zijn schoonfamilie. Financiële kwesties hadden al tot heel wat gekrakeel geleid, en de Rozelaars namen hem Esthers zwangerschap op haar gevorderde leeftijd zeer kwalijk. Daar kwamen nog ruzies bij om de toewijzing van de kindsdelen.

Het gezin begon uit elkaar te vallen. Sara trouwde en ging in Haarlem wonen, Bram moest in militaire dienst. Simon Kan begon een naaiatelier en riep de hulp van de dochters in. Marianne, die inmiddels op de hbs voor meisjes zat, heeft na schooltijd als naaister heel

15