Napoleons laatste levensjaren

VOORREDE XXI

pas.” Elle mourut tout entière; 1’endroit oü elle est morte s’appelle Mont-Saint-Jean. 1’Empereur se mit a pleurer et dit: „Adieu mes braves!” Alors il y eut un prodige. Un aigle qui volait au dessus du champ de bataille tomba mort aux pieds de 1’Empereur.

On comprit que tout était fini!

En men vertelde elkaar, geheimzinnig fluisterend: „c’est leur consigne de dire au peuple que 1’Empereur est mort. Ah! bien oui, mort! On voit bien qu’ils ne le connaissant pas. II répètent cetté bourde la pour attraper le peuple et le faire tenir tranquille. Ecoutez: la vérité du tout est que ses amis 1’ont laissé seul dans le désert, pour satisfaire a une profétie faite sur lui. Et voila ce qui est vrai comme 1’évangile, car j’ai oublié de vous apprendre que son nom de Napoléon veut dire le lion du désert. Toutes les autres choses que vous entendrez dire sur 1’Empereur sont des bêtises qui n’ont pas forme humaine. Parceque, voyez-vous, ce n’est pas a 1’enfant d’une femme que Dieu aurait donflé le droit de tracer son nom en rouge comme il a écrit le sien sur la terre, qui s’en souviendra toujours! Vive Napoléon! vive 1’Empereur!”

Niet slechts over zijn leven, maar ook over zijn dood is in de laatste jaren een ander licht komen schijnen door den arbeid van verschillende onderzoekers. Masson schreef: „Napoléon a Sainte-Hélène” en zijn grooter werk „Autour de Sainte-Hélène”; Frémeaux zocht in de documenten, die in het Britsch museum worden bewaard en bracht daaruit een aantal nieuwe feiten aan den dag, neergelegd in zijn beroemde boeken: „Les derniers jours de 1’Empereur” „Napoléon prisonnier” en „Dans la chambre de Napoléon mourant;” brieven en bescheiden van den baron Sturmer, den commissaris van Oostenrijk op St. Helena aan Metternich gericht, hebben het licht gezien, evenals die van Balmain, den commissaris van Rusland, aan zijn regeering geschreven. Lord Roseberry schreef: „The last phase”, om van zooveel geschriften niet te spreken, die öf door de schrijvers zelf, óf door de zorgen van anderen in het licht zijn gegeven. Uit al deze werken kan men zien, op welke wijze de engelsche regeering tegen Napoleon is opgetreden met en door haar handlanger Hudson Lowe; welke kwellingen zij hem heeft doen ondergaan; hoe men hem heeft mishandeld door hem de genees-heeren, in wien hij vertrouwen had, te ontnemen en hem maanden lang zonder geneeskundige hulp te laten. En tevens