evolutie, of, in zijn eigen woorden; om een graad te beo
reiken, hooger dan de tegenwoordige.
Het voorgaande toepassende op zijn volk, beschouwt
bij het Joodsche volk als bestemd, ook in de toskomst een
groote rol te spelen in het geestelijke leven van de mensch*
heid; mits het krachtig en gezond blijft door vroomheid
en trouw aan zijn wetten. Toch is hij daarbij van meening
dat die kracht en die concentratie in de verspreiding al
te zeer zullen lijden, en pas goed mogelijk zullen blijken
bij een materieele concentratie in het Joodsche land. Hij
ontwikkelt dan ook een duidelijk Tsionisme, waarmede
hij in zijn tijd en voor lange eeuwen daarna geheel en al
origineel is. Herhaaldelijk wijst hij er op dat de Joodsche
gebeden vol zijn van Tsionsverlangen, maar voor hem
ontbreekt er veel aan het „verkiezen van het streven"
als er niet wordt getracht, van dit verlangen practijk te
maken.
Ook in het wijsgeerige „Coezari" voelen wij bijna steeds
dat er een dichter aan het woord is: Telkens ontmoeten
wij prachtige beelden; treft het ons, hoe weidsch de weer»
gave der ideeën is. Hem is het mogelijk, de profeten als
visioenairs te doorgronden, en zijn inzicht in de historie
van zijn volk brengt hij onder tragischsgeweldige woorden.
Bovenal: Hij is heftig en liefdevol persoonlijk betrokken
bij zijn onderwerp. Moet er bepaald worden gerangschikt
dan is Jehoeda Halevi's plaats bij de groote dicbtcr«philo*
sofen, bij wie de beide eigenschappen, die deze naam aana
duidt, niet toevallig maar als éénheid samengaan.
En als éénheid gaan samen Jehoeda Halevi's geestelijke
grootheid en zijn leven. Hij trok de zware consequentie
van zijn beschouwing en ondernam, ouder geworden, de
in die tijden zeer langdurige en gevaarlijke reis naar
Palestina. In Spanje had hij het goed, iedereen eerde hem
en iedereen raadde hem de tocht af. Maar hij verkoos te
9