Een ver-Urkte Israëliet

Intermezzo: de 'Angehörigkeitserklarung'

Zeven Nederlandse protestantse kerken, verenigd in het Interkerkelijk Overleg (IKO), hebben in de periode augustus 1942 tot maart 1943 door middel van de afgifte van zogeheten 'Angehörigkeitserklarungen' geprobeerd om joden, die op de een of andere manier betrokken waren bij de kerkelijke gemeenschappen, van deportatie vrijgesteld te krijgen.

Op 28 augustus 1942 behandelt de kerkeraad van de gereformeerde Kerk te Urk een brief van de Deputaten van de generale synode voor correspondentie met de Hoge Overheid. De brief vangt aan met:

"Zooals den Kerkeraad bekend is, werd namens den Rijkscommissaris toegestaan, dat Christen-Joden niet zullen worden weggevoerd, voorzoover zij vóór 1 januari 1941 tot eene der Christelijke Kerken behoorden."

Verder vermeldt de brief:

"Door de bevoegde Duitsche instantie zijn n.l. de volgende regelen aanvaard:

Geacht moet worden tot eene Christelijke Kerk te behoren zij:

1. die geboren zijn uit tot de Kerk behoorende ouders;

2. die onderwijs in de Christelijke leer ontvangen met de bedoeling tot belijdenis des geloofs te komen;

3. die de Godsdienstoefeningen regelmatig bijwonen en met wie de Kerkeraad geestelijk contact heeft;

4. die gedoopt zijn;

5. die belijdenis des geloofs hebben afgelegd. "

Naar aanleiding van deze brief schrijft de scriba van de kerkeraad op 28 augustus 1942 in de notulen: "Daar men onder onze leden geen een van zulke mensen... [sic], wordt dit schrijven als kennisgeving aangenomen". Op dat moment ziet de kerkeraad kennelijk geen reden om een dergelijke verklaring af te geven.

Categorie drie

Op een dag komt Jan thuis. Hij loopt direct naar Leen: "Ds. Zijlstra zal er alles aan doen ...". Leen en Jan missen de Kropvelds. Het opgewekte humeur van Japien was er niet en Heintje's gezelligheid had een lege

11