Overzicht van het ontstaan, de werkzaamheden en het streven van den Joodsche Raad voor Amsterdam

87

vaalbuurt te verhuizen („Anweisung", zie pag. 80); dit beteekende niets anders dan een concentratie, zoodat zij hij de laatste razzia gemakkelijk konden worden opgehaald.

Op 20 Juni 1943 vonden te Amsterdam groote razzia's plaats en wel in het Zuiden, daaronder begrepen de Rivierenbuurt, en in het Oosten van de stad. Deze geheele stadswijk was door een cordon van Duitsche politieambtenaren omgeven; daarna werd elke woning naar Joden doorzocht. Alle vrijstellingen, behalve de 30.000-(afstammingsonderzoek), 70.000- (speciale aangelegenheden), 100.000- resp. 108.000- (gemengd-gehuwden) en bovengenoemde 120.000-stempels, werden ongeldig verklaard en de houders ervan medegevoerd, zoodat thans nog slechts een zeer klein percentage Joden overbleef. Dit was de grootste massa-arrestatie, die de Duitschers tot dusver hadden gehouden.

De Joodsche Raad voor Amsterdam beschikte thans alleen nog over weinig personeel; buiten de voorzitters waren een aantal personen over, die een 30.000-, 100.000-, 108.000- of 120.000-stempel bezaten. Voor een zeer klein aantal andere employés, die aan de arrestatie door een of andere omstandigheid waren ontkomen, konden nog door den Joodsche Raad voor Amsterdam speciale verblijfsvergunningen worden verkregen.

Tot dusver hadden de Duitschers de ziekenhuizen ^x) ontzien, maar thans werden ook deze stuk voor ötuk met zieken, dokters, verplegend personeel etc. leeggehaald. De Duitschers maakten hiervoor ook gebruik van Joden uit Westerbork. Er was daar nl. een z.g. „Ordedienst", die in het kamp zelf de taak had, te helpen, de orde en rust te handhaven. Thans werd een gedeelte hiervan naar Amsterdam gedirigeerd, om bij het transport van de zieken uit de ziekenhuizen de helpende hand te bieden. Men kan de handelwijze van deze groep Joden niet zonder meer afkeuren, omdat zij met de deportatie zelf niets te maken had en alleen trachtte, zoo behoedzaam mogelijk het transport van de zieken te bewerkstelligen.

I) De in andere joodsche inrichtingen - zooals weeshuizen, tehuizen voor hulpbehoevenden en ouden van dagen, krankzinnigengestichten enz. — vertoevenden waren reeds door de Duitschers op dezelfde manier als de overige Joden behandeld en derhalve op transport gesteld. Op bijzonder menschonteerende wijze werden bij een dergelijke actie de krankzinnigen uit de inrichting „Het Apeldoornsche Bosch” te Apeldoorn gehaald en rechtstreeks -dus niet via Westerbork — naar Duitschland vervoerd.