Overzicht van het ontstaan, de werkzaamheden en het streven van den Joodsche Raad voor Amsterdam

62

zij alleen in de laagste klasse (rookafdeeling) plaats mochten nemen en instappen, of zitplaatsen gebruiken, indien er voldoende plaats voor niet-joodsche reizigers was. Voor het verkrijgen van de verschillende vergunningen heeft de Joodsche Raad voor Amsterdam eveneens zijn bemiddeling verleend. Naast de reisvergunningen, die ik reeds heb besproken, kwam dit op de bemiddeling bij het verkrijgen van de z.g. tramvergunningen neer, die in hoofdzaak alleen aan degenen werden verstrekt, die direct of indirect ten behoeve van de Duitschers werkten. Wel trachtte de Joodsche Raad voor Amsterdam voor hulpbehoevenden een tramvergunning te krijgen, maar deze poging bleef vruchteloos.

6) Het werd Joden verboden, van openbare telefooninstal-laties gebruik te maken. Dientengevolge werden de telefoonaansluitingen van Joden, zelfs van dokters, afgesneden, behalve voor speciale gevallen, waaronder ook enkele hooge functionarissen van den Joodsche Raad voor Amsterdam behoorden.

Aan het einde van dit hoofdstuk, waarin ik den Joodsche Raad voor Amsterdam gedurende de periode Februari 1941 tot Juli 1942 in hoofdtrekken beschrijf, resteert mij nog, van de werkzaamheden van enkele andere afdeelingen gewag te maken, die niet rechtstreeks met verordeningen en maatregelen van de Duitschers verband hielden. Echter mag men nooit uit het oog verliezen, dat de geheele Joodsche Raad voor Amsterdam met al zijn onderdeelen een gevolg van de Duitsche houding ten opzichte van de Joden was en derhalve ook deze afdeelingen indirect hieruit voortvloeiden. In het kader van mijn betoog wil ik alleen de voornaamste afdeelingen noemen, terwijl ik de zuiver interne en technische — zoo-als personeelbureau, centrale inkoop, postkamer etc. — geheel buiten beschouwing laat.

Zeer belangrijk werk werd door de „Joodsche Centrale voor Beroepsopleiding", J.C.B. genoemd, verricht. Deze organisatie bestond reeds vóór den oorlog en werd door Zionisten opgericht; haar taak bestond toen uit de opleiding van joodsche pioniers, die naar Palestina wilden vertrekken. Ook na de bezetting van ons land werkte de J.C.B. in het begin onafhankelijk; later werd zij met andere joodsche organisaties een onderdeel van den Joodsche Raad voor Amsterdam. Naast haar oude werkzaamheden hield zij zich thans ook met de beroepsopleiding in het algemeen, volledige vakopleiding voor