Overzicht van het ontstaan, de werkzaamheden en het streven van den Joodsche Raad voor Amsterdam

52

schers genoodzaakt, weer financieelen steun te verleenen. In het begin waren de ligging en verzorging goed te noemen; doch dit werd door het ingrijpen van de Duit-schers voortdurend slechter. Toen de Joodsche Raad voor Amsterdam weer eens moest constateeren, dat hij door de Duitschers was bedrogen, paste hij in het belang van de Joden het systeem van traineeren toe. Eenerzijds werden door de Duitsche maatregelen veel Joden werkloos, anderzijds wilden de Duitschers dezen gaarne in werkkampen onderbrengen. Steeds weer werden de voorzitters bij de Duitschers geroepen en werd hun gevraagd, waarom zoo weinig Joden in de kampen waren; herhaaldelijk werden door de Duitschers treinen besteld, die voor het vertrek van enkele honderden naar de kampen waren berekend. De opkomst echter was steeds gering. De voorzitters wisten met alle mogelijke uitvluchten deze aangelegenheid slepende te houden, hetgeen ook eenigs-zins tot medio 1942 gelukte. Ongeveer om dezen tijd doorzagen de Duitschers de bedoeling van den Joodsche Raad voor Amsterdam. Een van de redenen, waarom zoo weinig Joden opkwamen, was de strenge selectie, die de joodsche dokters hadden toegepast. De Duitschers lieten nu de Joden opnieuw keuren en wel door N.S.B.-artsen. Thans werden alle manlijke Joden gekeurd, onafhankelijk of zij al of niet werkloos waren; de leeftijdgrens werd eveneens verhoogd, zoodat zelfs mannen van 60 jaar en ouder werden gekeurd. Uit den aard der zaak keurden deze dokters feitelijk allen goed; zelfs zware asthma-lijders, hartlijders enz. werden voor lichte of zittende werkzaamheden goedgekeurd. De van de keuring door de joodsche artsen vrijgestelde personen moesten thans wel voor het doktersonderzoek verschijnen; echter werden zij door de Arbeidsbeurzen voor het vertrek naar de kampen niet opgeroepen, indien zij een brief of bewijs hadden overgelegd, waaruit hun functie bleek. Slechts een gedeelte van de door de N.S.B.-dokters gekeurden werd tewerkgesteld, aangezien reeds in Juli 1942 de deportatie begon; zooals ik nog later zal aantoonen, geschiedde dit eerst voor personen tot 40 jaar. Hierdoor verviel voor dezen de tewerkstelling in kampen. Een klein gedeelte van de oudere menschen werd nog in kampen ondergebracht, terwijl ook de voor licht of zittend werk goedgekeurde personen bij Amsterdam tewerk werden gesteld, nl. voor den havenbouw bij de Hembrug en voor anderen arbeid in Bethlem. Terloops zij opgemerkt, dat deze werkzaamheden alles behalve licht of zittend waren. De werkkampen voor Joden bevonden zich in de provincies Groningen en Drente. Zij werden later bewaakt, zoodat ontvluchten op groote schaal niet mogelijk was. In het geheel bevonden zich in deze werk-