Overzicht van het ontstaan, de werkzaamheden en het streven van den Joodsche Raad voor Amsterdam

44

toen de Nederlandsche autoriteiten de Duitsche voorschriften nog niet durfden te saboteeren.

In October 1942 werd een algemeen verhuisverbod binnen het z.g. „Sperr"-gebied van Zeeland, Noord- en Zuid-Holland en een gedeelte van Utrecht en Noord-Brabant afgekondigd. De Joodsche Raad voor Amsterdam kon deze nieuwe moeilijkheden ondervangen, doordat hij de verschillende provinciale evacuatie-bureaux wiöt te bewegen, hun bevoegdheid tot het verstrekken van vergunningen aan den Joodsche Raad voor Amsterdam te delegeeren of te bepalen, dat Joden zonder hun toestemming mochten verhuizen, mits zij in het bezit van een vergunning, afgegeven door de Duitsche autoriteiten, waren.

In verband met de verhuisvergunningen wil ik ook de werkzaamheden van het „Gemeentelijk Bureau voor Joodsche Inkwartiering" releveeren. De oprichting van dit bureau hield verband met de evacuatie van Joden uit de verschillende provincies naar Amsterdam. In Januari 1942 begon de eerste evacuatie en wel uit Zaandam, die zeer spoedig door andere werd gevolgd, waarbij de Joden in het begin hun meubilair geheel of gedeeltelijk wel, daarentegen later niet meer mochten medenamen. Het onderbrengen van deze families in Amsterdam bracht groote moeilijkheden mede. In samenwerking met het Gemeentebestuur van Amsterdam en met goedkeuring van de Duitsche autoriteiten werd derhalve het „Gemeentelijk Bureau voor Joodsche Inkwartiering" ingesteld. Dit bureau was wel is waar een gemeentelijk instituut, het personeel bestond echter uit Joden — behalve het hoofd van het bureau —, terwijl alle kosten aan dit bureau verbonden voor rekening van den Joodsche Raad voor Amsterdam kwamen. Dit bureau kreeg de bevoegdheid, de geëvacueerden bij Joden in de drie wijken in te kwartieren. De inkwartiering mocht alleen bij Joden geschieden; voor zoover het gemengd-gehuwden betrof, mochten dezen eveneens bij gemengd-gehuwden worden ingekwartierd. Het bureau begon zijn werkzaamheden met het instellen van een onderzoek naar de in deze wijken door Joden bewoonde woningen. Het resultaat van deze enquête dreigde te niet te worden gedaan, doordat verhuizingen na de enquête plaats vonden. Er was derhalve een krachtige samenwerking tusschen het gemeentelijk bureau en de verhuisafdeeiing van den Joodsche Raad voor Amsterdam noodzakelijk. In een bespreking werd derhalve bepaald, dat voor alle verhuizingen van, naar of binnen de wijken de toestemming van bovengenoemd bureau moest worden verkregen. Bij het aanvragen van de verhuisvergunningen merkte over het algemeen het publiek weinig van het verstrekken van