De spiegel

over meerdere gebieden uit. Mede door het verjongen van het Woord, werd de wereldbeschouwing (in den ruimsten zin: Wereld; niet dien van eenige menschelijke houding, doch dien van den Dichter) grondig veranderd en aanzienlijk verruimd. Het geslacht van *17 tot *20 en zeker zij, die na hen zijn begonnen te werken, bleven niet blind voor de omwenteling, die Van den Bergh stichtte en de, over alle liniën kenbare, gevolgen hebben zij onwillekeurig ondergaan.

Al bracht Van den Bergh door zijn theorieën vrijwel geen nieuwe tastbaarheden, hij constateerde hartstochtelijk en onontkenbaar de uitputting van het bestaande, dat bijna niet meer be-stond; de onmogelijkheid tot hernieuwing langs den weg der verdie-ping; terwijl hij de eenige kans gaf aan bevrijding en hervatting. Hij sneed wegen af en wees nieuwe aan. Hij bepaalde grenzen, doch andere dan zijn voorgangers; en slechts van principieel-creatieve aard. Het werd duidelijk, dat, na het bereiken van wat reeds ging verworden, er slechts twee mogelijkheden restten: den ondergang of den sprong.

Hij-zelf deed den sprong. Door zijn aanloop (de essay) en door zijn sprong (zijn verzen) heeft Van den Bergh zijn leeftijdge-nooten geleid. Wij moeten hem op deze plaats opnieuw als zoodanig eeren. Door de bundeling van zijn onuitgegeven verzen lossen zijn wapenbroeders en zijn bewonderaars een eereschuld af aan hem, die, zij het als bestaansvoorwaarde voor 't eigen werk, de weerbaarheid opriep en op tweeërlei wijze voorging: als inleider en vernieuwer.

II

In zijn opstel over „Nieuwe Natuur en haar poezië" (Getij, 1922) zegt Van den Bergh, dat de dichter van dezen tijd natuur maakt met zijn leven „in zijn gedicht, dat de dingen niet slechts hun spiegelbeeld voorhoudt, maar ze fertiel doet zijn, een aanvang van het grootere, een zaad van wat komt, een kiem van kiemen/* Van den Bergh kon, door het positieve van zijn aard, zichzelf verwezenlijken in een nieuwe natuur, waarin niet slechts de al-gemeen-ervaarbare verschijnselen, doch de gansche, mogelijke, bewustzijnsinhoud, tot een orde, een ruimer-omvattende orde, werden geschikt en organisch gemaakt. Hij bezit een kracht

10