Wereldbouw

10

Zwaan, verborgen houden. Waar zij die echter meedeelden, moesten zij ook onmiddellik weer vertrekken. In handen van onschuldigen had de beker geen gewicht en hij woog zwaarder, naarmate men meer schuld had. De Graal is dus niets anders dan een toetssteen van het Geweten en dus het simbool van de Zedeleer. De Graal is dus in de eerste plaats een simbool van de Moraal en in de twede plaats van den toekomstigen Godsdienst. Want iedere godsdienst is slechts die tak van een stelsel van Moraal, welke onze verhouding bepaalt niet tot de Mensheid maar tot de góden. De figuur van Lohengrin, nog half in christelike denk* beelden bevangen, half strijdend met en toch nog steeds zich afhankelik gevoelend van de Gratie Gods, past dan ook volgens mijn opvatting geheel in het kader van Wagners welbekende opera. Alleen heb ik om de eenheid van kleur te bewaren, hem met een zilveren en niet met een gouden hoorn beschreven. Dit is zelfs in sonnet V zó ver doorge* voerd, dat de laatste regel bijna een vertaling is van Wagner’s: Nie solist du mich befragen. Verder herinnert het spreken tot den Zwaan aan Lohengrin’s afscheid van dien vogel in de eerste akte: Sei nun gegrüszt, mein lieber Schwan etc. Alleen ziet men in deze verzen den held niet bij, maar vóór zijn verschijning op de Schelde ten aan* schouwe van de menigte. In den Cyclus word niet slechts vermeld gelijk in de derde akte door het verhaal van den Montsalvat, wat hij in de omstandigheden, daar gegeven, mag bekend maken, doch hier zegt hij in zich zelf, wat hij daar ook dan nog voor anderen blijft verzwijgen.

Zowel de middeneewse als latere dichters en Wagner hebben den Montsalvat gedroomd als de tempel, waar heimelik de Graal werd vereerd. Toch is er in de Bar* barossa*legende als het ware — al een voorgevoel, dat de