Schimmenspel (filmdagboek)

de film af te leggen? Als hij dan nog niet het woord vriend over zijn lippen kan krijgen, zelfs niet wat onze vroegere samenwerking betreft, dan heb ik niets meer bij hem te zoeken.

Dit bedoel ik niet als politieke uitspraak, want ik ben geen politicus meer, en sta volkomen achter zijn analyse van de huidige wereldsituatie, en van de noodzaak van het arbeiderszelfbeheer, zoals de ontwikkeling in Polen opnieuw heeft bewezen. De gedachte ligt mij verre, een 'eigen' partijprogram te ontwikkelen of een 'eigen' Internationale te prediken, zoals wel door een aantal gekken in de Vierde Internationale is gebeurd.

Maar ook in de manier waarop Michel mij tegemoettreedt zit iets heel vreemds, iets 'geks' om dat woord te gebruiken. In ieder geval is het mij vreemd geworden.

Kennelijk had ik deze ervaring nodig, om mij vrij te maken voor toekomstig werk.

30 mei 1982 Gistermiddag heeft Rudolf het bandje met zijn gesprek met Michel hier afgedraaid, zodat ik nu pas precies weet wat hij heeft gezegd.

Steeds als het betrekking had op mijn samenwerking met Michel en mijn werkzaamheden vooral voor de Algerijnse revolutie, was het uitermate positief, en ik kan daar slechts blij om zijn.

Zodra het gesprek evenwel betrekking had op onze latere relatie, en vooral mijn breuk met de beweging, werd het verward en soms arrogant. Toen Rudolf zei dat ik mee was gekomen naar Parijs reageerde Michel met de stompzinnige opmerking, dat Parijs een interessante stad is. Ik hoorde het nu voor het eerst, en het bevestigt de juistheid van mijn reactie, toen ik naar Amsterdam terugging zonder Michel te ontmoeten.

Zijn opmerking dat er van politieke meningsverschillen sprake moet zijn is slechts een veronderstelling, zonder enige basis.

Ik ben schrijver geworden, en dat wil hij niet erkennen.

Ik ben schrijver geworden, en bij het schrijven ,van een boek ga ik niet uit van een partijprogram, al wil hij die eis kennelijk aan mij stellen.

De breuk met Michel ligt op het persoonlijke vlak, en niet in een verandering van mijn levensfilosofie. Hij vond plaats op het ogenblik toen hij mij, tegen aanvallen van derden, in de steek liet, twintig jaar geleden.

87