Schimmenspel (filmdagboek)

het een historische kans is, zal hij over zijn tegenstand heenstappen. Hoe dat te bereiken? Ik weet het niet, maar wel moet het een richtsnoer zijn. Of moet? Het is verstandig, in die zin te handelen, anders heb ik er een zwaar hoofd in.

Rudolf vertelde mij, dat Jan Rogier enthousiast was over de mogelijkheid van een documentaire over mijn leven. Het verbaasde mij, omdat ik zelf een nare ervaring met hem heb gehad; nadat hij eens in een recensie Jullie is Jodenvolk het ontroerendste boek vond dat hij ooit had gelezen, had ik hem Brand in Mokum gestuurd, en kreeg een Afwijzende brief terug. Ik heb er zakelijk, maar toch vriendelijk op gereageerd, zonder ooit meer antwoord te ontvangen. Bij de Auschwitz herdenking liep hij bij mij in de buurt, maar het ligt niet aan mij kontakt met hem op te nemen, niet uit prestigeoverwegingen, of misschien ook wel, maar de honden lusten geen brood van de brief die hij mij toen stuurde.

Een uitzondering was het overigens niet, in die periode. W.F. Hermans had mij heel scherp aangevallen in Het Parool, een aanval die ik overigens zelf had uitgelokt, verstrikt als ik zat in mijn eigen problemen. Iedereen, of bijna iedereen, matigde zich toen het recht aan, mij toe te schreeuwen, in de voetsporen van de grote meester. Een gunstige uitzondering vormde Joop Waasdorp, die het goed mogelijk achtte dat Hermans gelijk had, maar dat op een andere manier kenbaar had moeten maken, en op een schrijversbijeenkomst in Rotterdam, juist toen, sprak hij in het openbaar nadrukkelijk over 'mijn buurman en vriend Sal Santen'.

Er kwam een fijne brief van Wam de Moor, als die van een vriend, kun je zonder overdrijving zeggen. Hem wordt wel eens verweten dat hij te tolerant is als criticus, maar als geen ander weet hij de schrijver te stimuleren. 'Een leven staat in brand' schreef hij over Brand in Mokum, en inderdaad sloegen de vlammen mij uit, een motief, dat onbewust het slot werd van De kortste weg.

Was ook bij de Arbeiderspers, heb afgelopen vrijdag met Martin Ros gesproken over de biografie die Jan Boelens over mij heeft geschreven. Hij was nogal diplomatiek, zei dat het slecht ging met de uitgeverij, met d5 boekenverkoop in het algemeen. Ze hadden er geen bezwaar tegen als een ander het uitgaf.

Hij zou er met Theo Sontrop over spreken, en proberen een beslissing te nemen binnen 10 dagen.

Ik heb mij voorgenomen, als Rudolf het op prijs stelt, om mee naar Frankrijk te gaan. Dat zal voor het eerst zijn sinds 1958, mijn goeie

31