tegenover Reina, die zich veel gemakkelijker bewoog dan hij, zij de miljonairsdochter die hem vooruit had geholpen. Reina stond op om de verduisteringsgordijnen neer te laten, zwart rouwpapier om een rol aan een koordje dat de kamer in volslagen duister hulde. Tastend liep zij naar een kastje, haalde een olielamp te voorschijn om hem aan te steken en op tafel te zetten, terwijl de vlam met haar bewegingen meedanste en een schaduwspel opvoerde.
'Ik moet heus weg' zei Sander, die van de gelegenheid gebruik wilde maken om te vertrekken.
Kurt deed alsof hij hem niet hoorde en ging door met het gesprek.
1Vor !$38, da war ich Direktor bei Landesmann. Kennst du doch? Landesmann? Nein? Wirklich nicht? Die Holländer, was wissen die..: 'Landesmann, naadloze buizen. Weltkonzern. Vor dem Krieg ja. Jetzt Europa. Neuropa sagen diese... denken schon dass sie... sind verrückt, die Verbrecher:
Weer zweeg Kurt, haalde zwaar adem, keek Sander even aan, en ging verder:'Ich kannte Von Papen sogar persönlich. Nooit last gehad, zelfs niet in 1933, toen Hitler... Ach ja, 1938 war für uns das Ende. Als Vom Rath erschossen wurde, in Paris. Ambassador in Paris. War nicht einmal Nazi. Hat Grynszpan, der junge polnische Jude damals gemacht. Weil seine Eltern..:
'Es war eine Dummheitonderbrak Reina hem.
1Ach was, eine Dummheitantwoordde hij. 'Dat konden wij gemakkelijk zeggen. Het was een wanhoopsdaad, omdat zijn ouders nergens werden toege-
139