bewijs van mijn rechtstreekse deelneming aan de Spaanse zaken, terwijl het - voor zover ik het kan begrijpen - de mogelijkheid van het verkrijgen van een visum betreft om naar Barcelona te kunnen gaan. Onnodig jullie te zeggen dat ik daar erg blij mee zou zijn. Is het mogelijk? Jullie kent de toestand waarin ik mij hier bevind: enerzijds de aanval van de fascisten, anderzijds de lasterlijke verklaring van Tass. Ik weet niet wat de houding van de regering zal zijn, die niet het minste benul heeft van de misdadige eerloosheid van de kliek van Stalin-Yagoda. Wij zouden met N. (Natalia, Trotsky's vrouw. Sal S.) alleszins bereid zijn onmiddellijk naar Barcelona te gaan. De zaak zou - om te slagen - zo discreet mogelijk moeten worden beproefd.
Jullie zult goed begrijpen dat ik hier geen adviezen kan geven: het betreft thans de directe gewapende strijd, de toestand verandert van dag tot dag, mijn inlichtingen zijn gelijk nul. Men spreekt van de verdwijning van Maurin? Wat betekent dat? Hij is niet gedood, hoop ik? Wat Nin, An-drade en anderen betreft, zou het misdadig zijn zich thans in de grote strijd, te laten leiden door (pijnlijke) herinneringen aan de voorafgaande periode. Als er verschillen van programma's of methoden zijn, zelfs na de opgedane ervaring, mogen deze verschillen geenszins een ernstige en duurzame toenadering verhinderen. De latere ervaring zou de rest doen. Wat mij persoonlijk betreft, ik zou absoluut bereid zijn, aan de strijd mee te werken, zij het slechts als eenvoudige waarnemer van verre.'
Terwijl Trotsky verder de noodzaak van een nauwe samenwerking tussen de poum en de anarcho-syndicalisten onderstreept, besluit hij: 'Mijn allerwamnste groeten voor alle vrienden ook en vooral voor hen die geloven redenen te hebben ontevreden over mij te zijn.'
De brief in zijn geheel zal worden opgenomen in het derde
94