Jullie is jodenvolk

moest ze er mee naar het ziekenhuis. Daar heeft een professor erin gesneden, er stonden een heleboel studenten om heen.

'En Salie?'

Ik voel dat moeder naar mij kijkt. Ik houd mijn mond een klein beetje open, dat is echter bij slapen.

'Salie is bijna gestikt bij de geboorte.'

Nee toch? Daar schrik ik van. Niets laten merken.

'De navelstreng zat om zijn nek gedraaid. Dat kwam omdat ik steeds boven mijn hoofd moest tillen, in de stelling.'

Heeft ze in de gaten dat ik wakker ben? Ze praat nu anders, harder. 'Ja, het is wel vies als je kinderen wil hebben, maar ze zijn toch wel erg lief als ze er eenmaal zijn.'

Ineens gaat ze over op de schoenmakerij.

Ik heb dorst gekregen. Eerst rek ik me uit, alsof ik nu pas wakker word.

Het is moeilijk, met grote mensen. Ze denken dat je niets weet. Hoe is het mogelijk, dat ik bijna gestikt ben? En met die miskraam, anders waren we met zijn vieren geweest. Dan was Maurits niet meer de jongste. Hij is anders wel klein, hij begrijpt niet dat je er thuis niet over mag praten. Aan tafel zei hij: 'Ik weet wat neuken betekent.' Moeder ging gauw weg, naar de keuken, vader begon over wat anders. Ik geloof dat Saartje een beetje lachte. Ik heb later tegen Maupie gezegd dat je daar alleen onder vriendjes over praat.

Als ze een kind willen hebben, dat duurt negen maanden. We hebben het allemaal in de klas uitgerekend. Meester Hof-stra had tegen meneer Akema gezegd: 'Over negen maanden hoop ik vader te zijn.' Aart kwam net in de klas en heeft het gehoord. Het is precies uitgekomen, op een week na.

Van het kindje van de olieman, dat was erg. Die is verdronken, in de sloot bij de Meteorensingel. De olieboer huilde zo verschrikkelijk, midden op straat. Hij zag niet eens dat wij achter hem liepen. Van vader moesten we meteen binnenkomen. Hij was er ook van geschrokken, geloof ik, maar tegen moeder

50