Jullie is jodenvolk

op straat spelen. 'Anders maken jullie je toch weer smerig.'

Wat bleef oom Simon lang weg. Zó lang dat hij niet meer kón komen. Moeder was kwaad op hem. Misschien was er iets gebeurd? Daar was geen sprake van, zei ze.

Op vader kun je tenminste rekenen. Soms belooft hij niet eens wat en doet het toch. Dat is nog fijner.

Vader is de beste schoenmaker. Hij heeft het nog moeten leren helemaal van het begin, hoe je met de hand nieuwe schoenen maakt. Maar hij wil niet dat wij het worden, een rotvak is het, zegt hij, je kan er het zout in de pap niet mee verdienen. Wel mogen wij hem helpen, boven in zijn kamertje, met uitpoetsen, dan doen wij de was op de remden van de zolen en hakken en wrijven die uit. Ik kan het beter dan Maurits, vindt vader, maar het is niet zo moeilijk, hoor. Het is altijd gezellig, bij hem in het werkkamertje. Hij zingt vaak en vertelt wel eens moppen. Van die mensen op Uilenburg die ook een nieuwe woning kregen met een echte wc en die dachten dat je met het water, dat in de pot blijft staan als je hebt doorgetrokken, je handen moet wassen. En van het jongetje, dat levertraan moest drinken van de dokter maar het niet lustte. Als hij een slok nam, kreeg hij een cent in zijn spaarpot. En als de fles leeg was kochten ze van het geld uit de spaarpot nieuwe levertraan. Wel gemeen, vind ik, maar ook een dom jongetje.

Als er veel werk is rookt vader sigaren, van Groen, vier voor een dubbeltje. Maar meestal rookt hij een pijp, herenbaai. Soms laat hij hem op de werktafel liggen als hij weg moet, bijvoorbeeld leer halen in de stad. Dan zit er wel eens een beetje tabak in die nog niet helemaal is opgebrand. Die kun je nog aansteken en oproken, dat doe ik wel eens, nu ook.

Het valt mee, hele kringen kan ik er van blazen, maar ik moet er wel van hoesten.

Bah, wat bitter, het sap is in mijn mond gekomen. Ik word misselijk, inhouden, einders merkt moeder het. Ze is niet in de kamer beneden? Rustig op de divan liggen, dan gaat het mis

21