Jullie is jodenvolk

die de lorries een nieuwe richting moeten geven, zitten grote looiedaaien, ze zijn honderd knikkers waard. Als je met een paar jongens zo'n schijf optilt, kun je ze pakken. Je moet het gauw doen, het is zwaar tillen, als je hand er tussen komt krijg je hem niet los. Verderop loopt een wacht.

's Avonds brengen we briefjes rond, die vader zelf heeft geschreven, want wij hebben klanten nodig. Hij is een goede schoenmaker, vertelt hij erin, en niet duur.

Op school valt het niet mee. In het afgelopen jaar heb ik al in drie eerste klassen gezeten: in de Jordaan, bij tante Leen en in de Doklaan. Nu word ik nog een halfjaar vooruitgezet. Het zijn winterklassen hier, na de kerstvakantie ga je over. Vader laat ons de sprong vooruit maken, Saartje en mij, Maupie is nog niet op school. Later komt nog eens zo'n sprong, dan wordt de schooltijd gelijkgesteld met die van andere scholen uit de stad. Saartje haalt het, ik niet.

Er zijn om de hoek nieuwe mensen komen wonen. Ze hebben een heleboel kinderen; de oudste heet Jan. Het is een rotjongen, hij duwt me opzij: 'Hee, smousie, wat doe jij hier eigenlijk?'

Wat bedoelt hij? Ik woon hier toch? Smousie, daar heb ik nooit van gehoord.

'Ja jij, sodemieter op. Ga spatsies eten, joden moeten spat-sies eten.'

En hij gaat gek praten: 'Zammie, Zammie en Mózie, die zaten in een dózie.'

Hij lacht er zelf om en kijkt wat de andere kinderen er van vinden. Waarom moet hij mij hebben? 'Heb ik wat van je aan?'

Hoor ik nu roepen? Ja, moeder klapt in haar handen: 'Salie, binnenkomen!' Wat is er? Vader wil met me praten. Hij is boven.

Waarom kijkt hij zo kwaad, ik heb toch niets gedaan?

'Dat laat je je niet meer zeggen, versta je?' 'Wat?'

¹3