Maar het is te laat, want nog geen maand later draagt veldmaarschalk Hindenburg de macht over aan Hitier. Hindenburg is met steun van de sociaal-democraten tot president gekozen, omdat hij tegenover Hitier het kleinste kwaad vertegenwoordigde. Zo beweerden de struisvogels, bang als zij waren voor een eenheidsfront van links.
Pas nu snapt de Communistische Internationale, en in de eerste plaats de Duitse Communistische Partij, hoe noodlottig haar politiek is geweest, de sociaal-democratische leiders te vereenzelvigen met de fascisten. En voor het eerst roept zij de leiders van de spd op, een eenheidsfront te vormen om Hitier te verslaan. Nu het te laat is, nu Hitier al bezig is de arbeidersbeweging te verbrijzelen.
Leo Trotski heeft gelijk gekregen met zijn waarschuwingen, en ik wil nu ook weten hoe hij verder over de internationale toestand denkt. Volgens hem betekent het aan de macht komen van Hitier de onvermijdelijkheid van een Tweede Wereldoorlog. Hij wijst op het falen van de sociaal-democratische, de Tweede Internationale, op het falen van de communistische, de Derde Internationale. Zij zijn verantwoordelijk voor de grootste nederlaag in de geschiedenis van de arbeidersbeweging. Alleen een nieuwe, Vierde Internationale kan nieuwe overwinningen voor de socialistische beweging voorbereiden.
Maar Trotski is communist, bolsjewiek zelfs noemt hij zich. Ben ik dat ook geworden? Op een vergadering van de Onafhankelijke Socialistische Partij spreekt een van de leiders, Sal Tas, die ik, zonder dat hij het wist geholpen heb. Op het kantoor van mijn baas liep een vordering tegen hem, door een drukker ingesteld, en ik heb gezegd: 'Er is geen cent van hem te halen, hij
55