De B van Bemazzel

persoonsbewijs vroeg, en sindsdien werk ik mee in de ploeg.

'Wat heb jij gehamsterd?' roept Aart, de putter, terwijl hij aan mijn volgepropte stukkenzakje voelt. 'Antraciet', antwoord ik, 'op de spoorrails gevonden.' Ik trek de lus van mijn stukkenzakje los, en houd Aart een brok antraciet voor.

'En dat is antraciet? Steenslag is het, waardeloos.'

'Wat is steenslag dan?' vraag ik.

'Afval uit de mijnen, dat wel eens tussen de kolen terechtkomt.'

Aart is mijnwerker geweest, en als hij het niet weet, weet niemand het.

Aart en ik kunnen goed met elkaar opschieten. Hij is lid van de Communistische Partij, en zit zelfs in het illegale bestuur van het district Noord-Holland. Hij weet dat ik trotskist ben, maar dat kan hem geen bliksem schelen. Alleen gekken geloven de kletspraatjes over jullie, is zijn standpunt, en door hem ben ik goede maatjes met verschillende communisten in de werkverschaffing.

Het is een bont gezelschap waar ik in terecht ben gekomen. Er zijn arbeiders bij, zo simpel dat het lijkt alsof ze van de lagere-schoolbanken in de werkverschaffing zijn geplaatst. Ze zingen liedjes die ik allang vergeten was: een karretje langs de zandweg reed... en nog steeds ligt de voerman ter ruste. Of houdt de voerman de teugels. Een jonge kerel is orgeldraaier geweest. Hij overtuigt me ervan dat het hard werken is, het sjouwen met een draaiorgel, en het draaien aan het wiel. Een ander geeft me een levensles: dat ik niet voor zijn voeten moet lopen als hij met een volle kruiwagen sjouwt. 'Je mag iemand die werkt niet voor zijn voeten lopen', houdt hij mij voor.

3i