Jankef's jongste

HET NEVELIG VERLEDEN

Eli heet hij; van Eliahu: het Eeuwige is mijn God. Hij krijgt den naam van den Rabbi van het stadje, als een onderscheidend geschenk voor het kind dat naast diens deur geboren is: de vader en de moeder bezitten van het Rabbi-gezin hun leven lang een stille, eerbiedige waardeering. In een voor anderen nimmer geopende diepte van zijn denkplaats, proeft hij den naam waarmee hij door de wereld gaat, als een heimelijke benoeming van zijn taak: Eli, van Eliahu: het Blijvende is mijn God.

Uit de schemerwindselen van het mysterie der vroegste jaren maakt zich, in de herinnering van zijn wording, allereerst het beeld los, van de bijna volkomen onderworpenheid aan de lijfelijke overmacht der volwassenen. Het is het eenige beeld van die periode, en het schijnt, dat het ook het slotbeeld daarvan is. Hij herproeft den zoetbe-nauwenden geur van een in schemer gehouden achterkamer; een bleekend nachtpitje begint zijn macht als openbrander van het nachtzwart voor hem te verliezen in het eerste grijs van den vroegen ochtend, dat vanaf het raam aan het binnenplaatsje,dien schamelen,één-oogigenlicht-schijn komt omlegeren. Er is iets scherps in den geur van het nachtelijk vertrek: het is de vertrouwde bedomptheid der sfeer, die bedwelmend, overmeesterend in de keel dringt.

In die onmacht ligt hij neer, in de bedstee, naast zijn oudsten broer. De broer voert hem pap van een bordje. Hij neemt het aan, half opgcricht, alsof hij het leven aanneemt, dankbaar, met een zoete gewaarwording der natuurlijke hulpvaardigheid van nabije reuzen.

Hij leeft. Er is een gevoel van onmacht, maar dat het leven zijn bewustwording geeft; er is behagclijkhcid, er is een zacht zingende wellust van het leven. Zoo duister is alles, dat daarvoor was, dat het is of hij op dat oogenblik is geboren. Het is het eerste oogenblik dat hij weet te hebben geleefd; het is het eerste geluk.

18