wetsdrager gegeven, levendiger te spreken, Hanna drong wat nader tot Simcha door, zij zei hem dat Esther zulk een prettig gesprek met hem gehad had, toen zij hem ’s avonds was komen wasschen. Simcha moest snel een houding kiezen tegenover deze gevaarlijke beleefdheid, en terwijl hij Esther een lachje afgewend zag uitleven, antwoordde hij met doorgezette vertrouwelijkheid dat hij blij was, behalve een bruid die zooveel kon doen vergeten, in Esther nog zulk een lieve en verstandige zuster te hebben gevonden. Hij vertelde van zijn eigen zuster Golda in Worms, en aan het overvloedige maal dat daarna werd genomen in de enge aaneensluiting van vele kaarsvlammen, al was het buiten nog vol licht, zat men in saamhoorige genoegelijkheid en verteedering te luisteren naar al zijn uitvoerige antwoorden op de vele vragen over zijn jeugd, zijn gezin en zijn omgeving. Hoewel de Joden, niet uit bescheidenheid van lust maar uit voorzichtigheid die traditie was, in vleesch- en wijngebruik matig waren, en er waren Christenen die temidden van een redelooze gulzigheid, uit angst voor ziekte die zelfoverwinning volgden — stond vandaag toch de tafel beladen met schotels visch en daarna vleesch en groenten, alles zoo gepeperd en gekruid dat de wijnkroezen met veel gretigheid gevuld en voor de monden omgewipt werden. Brood, groenten en gebraad, alles was met peper, muskaat, kaneel en kruidnagel, met saffraan en scherpe gember bereid en tot schroeiende spijs behekst; en tegen het eind van den maaltijd had niemand nog voldoende weerstand tegen verhitting, pafheid en doezel. Men at uit groote zilveren schotels, met vette handen en glimmende monden, wees elkaar de mooie stukken, die Rabbi Jitzgak van de rompen der vogels had gesneden, en lachte elkaar vriendelijk toe, met iets van een vaag gevoel van hulpeloosheid en van het besef van aandoenlijkheid jegens elkaar; het was een blijk van hooge beschaving dat Frommet uit eigen vinding een grooten schotel afzonderlijk voor het bijeengooien van beenderen, vellen, graten en versmade stukjes had neergezet. Met graagte en geestdrift begonnen, stierf door die overladenheid elk feestelijk maal een dood vol onverschilligheid en zatheid, en Simcha, nadat zij zich
71